Jonge meisjes die gedwongen worden om te bevallen, brutale aanvallen op homokoppels, soa’s die levenslang ongezond maken, feminicide en een glazen plafond, het is een realiteit waar mensen te vaak hun blik van afwenden. Een samenleving die zo’n onrecht wil in stand houden kan niet langer.
Overal zichtbaar
Daarom claimen activisten in Latijns-Amerika de straat. Ze houden kleurrijke massamanifestaties, vindingrijke sit-ins en razend populaire straatshows. Ze wapenen zich met taal en beeld. Met prachtige affiches of graffiti en frapperende kreten of liederen. Maar ook met klein verzet als een symbolische sjaal of subtiele ongehoorzaamheid, eisen ze de publieke ruimte op een creatieve manier op.
Wanneer ze het taboe doorbreken en de ongelijkheid zichtbaar maken, kan niemand het probleem nog ontkennen.
Beelden van de massamanifestatie tegen geweld op vrouwen in Peru in 2019Bron:twitter.com
Peru claimt de straat
In Peru claimen activisten en feministen van alle slag, zij aan zij de straten. De verontwaardiging over feminicide, de talrijke vrouwenmoorden, brengen duizenden op de been. Tussen 2016 en 2018 waren er meer dan 300 vrouwenmoorden in het land en meer dan 700 pogingen tot moord op vrouwen. Een ander schrijnend probleem zijn tienerzwangerschappen. Elk jaar worden meer dan 1500 Peruaanse meisjes jonger dan vijftien moeder. Dat seksueel misbruik en gebrekkig recht op abortus zijn twee bijkomende strijdpunten waarvoor de publieke ruimte in Peru wordt ingenomen.
De progressieve organisatie Promsex, loopt voorop in de strijd voor seksuele rechten. Met de steun van jonge activisten eisen ze het straatbeeld op. Dankzij unieke campagnes brengen ze een massa volk op de been met creatieve acties waar pers en politiek niet naast kunnen kijken. Op sociale media brengen ze alles in beeld. Zo verspreidt het verzet zich als een lopend vuurtje. Lees er alles over in dit interview.
“Door onze acties is de ongelijkheid plots voor iedereen zichtbaar.”
Hoe? Zo!
Ze organiseren massamanifestaties
Geen duidelijker signaal dan een grootstad waar de hoofdstraten overrompeld worden door activisten met een dezelfde boodschap. Niemand kan doof blijven als duizenden dezelfde boodschap geven. Bovendien zijn massamanifestaties niet alleen een signaal naar buiten toe, maar ook naar activisten onderling. Het toont dat ze er niet alleen voor staan en ze op dezelfde problemen botsen.
In Latijns-Amerika is de vierde feministische golf zichtbaarder dan ooit dankzij gigantische straatprotesten. Campagnes als #NiUnaMenos en #VivasNosQueremos brengen verschillende activistische strekkingen samen en zorgen voor een ongeziene mobilisatie. Jammer genoeg is de beweging zo groot, omdat ook de nood zo gigantisch is. De impulsen achter die campagnes komt er vooral door de grote feminicide: in 2018 werden minstens 3529 vrouwen het slachtoffer van een vrouwenmoord in 25 Latijns-Amerikaanse en Caribische landen. Dagelijks worden dus 12 vrouwen vermoord in de regio om louter het feit dat ze een vrouw zijn.
Ze verspreiden hun symbolen
Er is geen grootstad in Latijns-Amerika waar je niet op symbolen botst van de beweging voor seksuele rechten. De regenboogvlag kleurt de voetpaden en muurschilderingen met het vrouwensymbool versterken de roep om gendergelijkheid.
Maar ook daarbuiten is er ruimte voor symboliek. De groene sjaal, de Pañuelazo, is hét symbool bij uitstek voor het recht op abortus en is overal in Latijns-Amerika zichtbaar. De rode hand, vaak ook geschilderd op de mond, is hét symbool voor geweld vanwege gender. Je ziet ze niet alleen in het dagelijkse straatbeeld, maar ook massaal tijdens manifestaties, zoals op onderstaande foto tijdens de internationale dag tegen geweld op vrouwen in Peru in 2019.
Ze houden creatieve straatprotesten
Een straatactie is meer dan een wandeling met een vlag of twee. In Latijns-Amerika wordt kunst gekoppeld aan protest. Het bekendste voorbeeld hiervan is de straatactie Un violador en tu camino van het feministisch collectief uit Chili Las Tesis, maar daar stopt het niet. Protestlieden verspreiden zich razendsnel, bestaande slogans van politici of bekende merken worden aangepast om met een kwinkslag te verwijzen naar de strijd om seksuele rechten.
Ze zetten in op een snelle verspreiding
De publieke ruimte stopt niet aan…. de fysieke ruimte. Ook online is het belangrijk om je boodschap te verspreiden. Daarom zetten jonge activisten hun straatacties maar al te graag in de verf op sociale media. Want wanneer je viraal gaat, heb je een gigantische impact.
Sommige acties hebben zelfs als doel om vooral online verspreid te worden. Een kleinschalige actie, zoals een boodschap in graffiti, leidt soms online tot een veel groter bereik omdat de foto’s ervan massaal gedeeld worden. Omgekeerd is sociale media ook een belangrijk instrument om mensen op straat te krijgen en strijdpunten te laten samenvallen. De campagnes #NiUnaMenos (zie hierboven) en Un violador en tu camino (zie dit artikel) zijn hier goede voorbeelden van.
Jij ook?
Ga op zoek naar gelijkgezinden en hou een brainstorm met de vraag: “hoe kunnen we de ongelijke toegang tot seksuele rechten zichtbaar maken?” Kies een focus en koppel die aan je alledaagse omgeving. Vergeet nooit dat de publieke ruimte evenveel van iedereen is en dat die daarom opgeëist mag worden! Dat kan subtiel, met een symbolisch kledingstuk of pin, of groots, met een (legale) muurschildering of een (aangevraagde) betoging!
Liever verder bouwen op wat er is? Naar aanleiding van speciale dagen zoals Internationale vrouwendag (8 maart), de Internationale dag tegen geweld op vrouwen (25 november) of Equal Pay Day zijn er publieke acties waarbij activisten op jouw steun kunnen rekenen. Pak je agenda erbij en klik hieronder!
