Deze morgen reed ik kriskras door Maputo, op zoek naar de 1 meioptocht. Veel kwam ik op voorhand niet te weten maar als er een optocht is, dan kan het alleen op de “25 septemberlaan” zijn, zei een kennis me, die al lang in Maputo woont. Het bleek te kloppen. Eerst zag ik grote drommen mensen op de stoepen, met allemaal hetzelfde petje, een typische indicatie van 1 mei-nabijheid. Wat verder was de brede laan afgesloten en in de verte ontwaarde ik slierten mensen.
Snel een parkeerplaatsje gezocht en langs de traag stappende mensen de “kop van de stoet” gezocht. Ik moest me reppen, want hoewel het nog geen 11uur was, waren de eersten al aangekomen op het grote plein voor het station. Daar werd de optocht ontbonden en zouden de toespraken plaats hebben.
Ik moest onwillekeurig denken aan de 1 meioptocht in mijn eigen stad Antwerpen. Ik heb al vele jaren de gewoonte de stoet te laten voorbij trekken om de sfeer op te snuiven. Kijken wie er allemaal meeloopt. En vooral om een indruk te hebben van de omvang, van het aantal mensen in de optocht en langs de kant. Het zijn er steeds veel in Antwerpen.
Het waren er zeker evenveel in Maputo, leek me. Twintigduizend kondigde de krant er aan, maar volgens mij waren het er meer. Punten van gelijkenis ook. Rode petjes in Antwerpen en Maputo. De boodschappen op de spandoeken: looneisen en waarschuwingen tegen vele vormen van discriminatie. Vrachtwagens in slakkengang en vorkliften met de transportarbeidersbond. De ludieke acts van groepen die er weken over nadenken hoe ze best kunnen opvallen.
Markante verschillen ook. De veel directere aanwezigheid van bedrijven. In Maputo gebruiken de bedrijven de optocht schijnbaar als een goedkope publiciteitsstunt. Toyota en e-mailprovider mCel in knalgele truitjes spannen de kroon, maar ook alle grote hotels marcheren achter hun bedrijfsvaan. Klein beetje ondenkbaar bij ons.
Zingende en dansende mensen, ook dat is een opvallend verschil. Wij Europeanen zijn toch zo koel, mijnheer. Mozambikanen hebben het dansende ritme en het scanderend zingen ‘in de genen’, ze hebben daar geen muziekinstrumenten voor nodig. Ze lachen uitgelaten en ook ik kan meermaals mijn glimlach aan de zijlijn niet onderdrukken.
Toespraken hier aan het einde. In de eerste plaats een beklijvende 1 meiboodschap namens de kinderen, uitgesproken door een kind natuurlijk. Over hoop voor de toekomst, over een rechtvaardige wereld, over de dreiging van aids, in eenvoudige maar aangrijpende woorden, geen moeite om het Portugees te verstaan. Dan de woorden van de vakbondsleider, over de nieuwe arbeidswet die in de maak is. Tegen sociale achteruitgang. Over gelijkberechtiging. Terloops: verschillende spandoeken waren me opgevallen met de eis “gelijk loon voor gelijk werk” voor Mozambikanen en buitenlanders: een aanklacht tegen de kloof tussen de torenhoge lonen van internationale experts en bedrijven en de nationale aalmoezen: ongeschoolde Mozambikanen verdienen gemiddeld 100 dollar per maand.
En dan plots bekende muziek, met wat meer slagwerk en wat minder blazers dan we gewend zijn, maar de melodie herken ik in een fractie van een seconde. De Internationale, in een wat slome versie van de band van de gemeentelijke politie van Maputo. Moment van emotie. De rode draad tussen alle 1 meioptochten en arbeiders ter wereld. De universele melodie van de universele strijd. De band tussen Antwerpen en Maputo.
1 mei 2006