Laat ons beginnen met het goede nieuws: in augustus juichten vrouwenorganisaties in Latijns-Amerika. Eindelijk kwam er een versoepeling van de abortuswet in Chili, tot dan toe een van de strengste wetten ter wereld die abortus in alle gevallen verbood. Ondanks zwaar protest van de katholieke kerk en de conservatieve oppositie, hebben Chileense vrouwen nu het recht om hun zwangerschap af te breken, in drie gevallen: wanneer de moeder in levensgevaar verkeert, wanneer er geen overlevingskansen zijn voor de baby en wanneer de zwangerschap het gevolg is van een verkrachting.
Vanuit een Belgisch standpunt lijkt dit misschien nog erg conservatief, maar als je weet hoe er gevochten is om het wetsvoorstel er door te krijgen en als je kijkt naar de strijd van onze partners in andere Latijns-Amerikaanse landen, kan je gerust spreken van een overwinning.
‘Laat haar beslissen’ versus ‘laat het kind leven’
In buurland Peru voert onze partner Promsex al enkele jaren campagne voor legalisering van abortus in geval van verkrachting, tot nog toe zonder echt succes. De campagne met de slogan Déjala Decidir (‘Laat haar beslissen’) slaagde er wel in om meer dan 100.000 handtekeningen te verzamelen, ruim meer dan de 60.000 handtekeningen die nodig waren om het wetsvoorstel in 2 parlementaire commissies op de agenda te krijgen. Daar bleef het jammer genoeg in de koelkast zitten. Voorlopig blijft abortus in Peru dus enkel toegestaan in geval van gevaar voor het leven van de vrouw (therapeutische abortus).
Daar zit onder andere de conservatieve partij Fuerza Popular van Keiko Fujimori (jawel, dochter van…) voor iets tussen, net als de sterke anti-choice beweging in Peru, die een succesvolle tegencampagne voerde met de hashtag #déjalovivir (‘laat het leven’) en jaarlijks grote Marsen voor het Leven organiseert.
Maar de vrouwenorganisaties en ngo’s geven de strijd niet op. Ze kijken hoopvol naar de recente overwinning in buurland Chili, en ook in Bolivia beweegt er wat.
Bolivia toont de weg
In Bolivia ligt een versoepeling van de abortuswetgeving op tafel. Mede dankzij Colectivo Rebeldía, een organisatie waarmee we ter plaatse werken. De huidige strafwet bepaalt dat abortus alleen worden toegepast als de gezondheid van de vrouw in gevaar is, of indien de zwangerschap het gevolg is van een verkrachting. Is dit niet het geval, dan kunnen de vrouw en medeplichtigen tot maximaal 6 jaar gevangenisstraf worden veroordeeld.
Het nieuwe wetsvoorstel wil abortus gedeeltelijk depenaliseren. Volgens de strafwet zou abortus mogelijk zijn indien de vrouw in armoede zou leven en niet over voldoende middelen zou beschikken om voor het kind te zorgen, of indien ze nog studeert. Dan mag de vrouw binnen de acht weken een einde maken aan de zwangerschap. De abortus wordt niet beperkt in tijd indien het leven van de vrouw in gevaar is, indien het kind een zware misvorming heeft, indien de zwangerschap het gevolg is van een verkrachting, of indien het een zwanger kind of adolescente betreft. UN Women verwelkomt het wetsvoorstel en stelt dat “indien het voorstel wordt goedgekeurd, het heel wat vrouwenlevens zal redden.”
Dit wetsvoorstel is een heuse stap voorwaarts na vele jaren strijd van sociale organisaties. Het wetsvoorstel werd gelanceerd door het Boliviaanse parlement waar regeringspartij MAS de absolute meerderheid heeft. Het is nu wachten op de goedkeuring, die er ook niet zonder slag of stoot zal komen, want de conservatieve stemmen roeren zich. Wordt vervolgd dus…
Naar de gevangenis
Ook in Centraal-Amerika zal actie gevoerd worden. En het is nodig. FOS-partnerlanden El Salvador, Nicaragua en Honduras bevinden zich nog steeds op het lijstje van landen waar abortus in alle gevallen verboden is. Er staan zware gevangenisstraffen op abortus, en regelmatig worden vrouwen die een miskraam hebben onterecht beschuldigd van abortus. (Lees een interview met onze partner in El Salvador in dit artikel)
Het Foro Nacional de Salud in El Salvador, dat FOS via haar partners ondersteunt, voert de laatste maanden de druk op voor depenalisering van abortus. In de campagne legt de organisatie de nadruk op het belang van legale abortus voor de gezondheid van vrouwen. Ze vragen depenalisering in dezelfde gevallen als de nieuwe Chileense wetgeving. Het absolute minimum, naar ons aanvoelen.
Beter af in Europa?
In het zogenaamd progressieve Europa denken we op het eerste zicht veel beter af te zijn, maar toch zijn er heel wat conservatieve tendensen merkbaar. Spanje kon dankzij massale burgerprotesten in 2014 nipt een verstrenging van de wet tegenhouden, die een jaar later alsnog werd verstrengd door de toelating van de ouders te verplichten voor een zwangerschapsafbreking bij minderjarigen. Ook in Polen kon een massa boze vrouwen de regering er vorig jaar van weerhouden de reeds zeer restrictieve abortuswetgeving totaal af te schaffen, de vraag is echter wanneer een nieuwe poging volgt. In Ierland en Malta is er een totaalverbod, in Hongarije en Polen staat het recht op abortus sterk onder druk.
Ook waar abortus legaal is, zijn of dreigen er beperkingen: door een gewetensclausule voor artsen (Italië), het ontbreken van aangepaste medische structuren (Griekenland, Beieren), personeelstekorten en het schrappen van abortuscentra bij de herstructurering van ziekenhuizen (Frankrijk) of, overal, door de verkiezing van conservatieve of reactionaire regeringen. Het mag duidelijk zijn: nog steeds vindt een conservatieve beweging dat vrouwen niet het recht hebben om zelf te beslissen over hun lichaam en hun leven.
#gritoglobal #abortolegal: Mondiale actie voor legale abortus!
Wereldwijd werd daarom actie gevoerd op donderdag 28 september. Onze partners in Latijns-Amerika gingen voor de hashtags #gritoglobal #abortolegal. Ook in Brussel werd gemanifesteerd, voor het recht op abortus overal in Europa. Het is duidelijk: er was een wereldwijde kreet voor legale abortus! We blijven roepen, tot alle vrouwen vrij zijn om te beslissen over eigen buik.
Laat je horen!
- Steun en onderteken de petitie voor het recht op abortus in Europa.
Wil je weten hoe het staat met de abortuswetgeving in België? Lees er alles over op de website van zij-kant.