Selma is een van de deelneemsters van het basisinkomen-project. Dit proefproject moet binnenkort aantonen wat de rol van een basisinkomen kan zijn in armoedebestrijding. Een coalitie van middenveldorganisaties, waaronder enkele fos-partners, besloot de leden van een gemeenschap twee jaar lang maandelijks een toelage van 100 Namibische dollar (NAD) (ongeveer € 8) te geven. De veranderingen in de gemeenschap worden nauwgezet en regelmatig gemeten. De resultaten van deze metingen zouden uiteindelijk de politieke agenda’s moeten gaan beïnvloeden in het voordeel van een nationale basisuitkering – in november dit jaar zijn er immers verkiezingen.
Het project loopt in de gemeenschap van Otjivero. Er wonen zo’n 930 voormalige landarbeiders, die hun huis en werk verloren toen ze gedwongen werden de boerderij waarop ze werkten – en woonden – te verlaten. Het land waarop de mensen zich hebben gevestigd, werd hen door de overheid ter beschikking gesteld. Er is water, een klein hospitaal en een lagere school. Verder zijn er geen voorzieningen. De mensen wonen veelal in zelfgemaakte krotten. Nagenoeg iedereen was bij aanvang van het project werkloos.
Zo ook Selma, een 38-jarige alleenstaande moeder van twee kinderen. Haar dochter van 15 is verlamd aan de rechterzijde van haar lichaam en woont in het noorden van het land, bij de moeder van Selma. Naar beide probeert ze regelmatig geld te sturen, want haar moeder is invalide en werkloos. Haar zoontje van 7 woont bij haar. Net als zijn moeder is hij seropositief.
Hoe bent u in Otjivero terecht gekomen?
Ik ben geboren in het noorden van het land en ik ben in 1996 naar hier gekomen om te werken in de Rooi Kraal Lodge. Maar ik verloor mijn baan toen ik ziek werd. Mijn baas dwong me om onbetaald ziekteverlof te nemen tot ik beter werd. Toen wist ik nog niet dat ik HIV had, die diagnose kwam er pas in 2006, ook voor mijn zoontje. Nadat ik aidsremmende medicatie (ARV) begon te nemen, ging het beter. Ik ging terug naar mijn baas, maar hij wou me niet meer voor hem laten werken. Hij zei me dat zieke werknemers te duur waren voor hem. Ik besloot toen om in Otjivero te gaan wonen, dicht bij mijn oud bedrijf, in de hoop dat ik mijn vroegere baan alsnog zou terugkrijgen
Hoe verliep het leven hier?
Om te kunnen overleven, verkocht ik bij mij thuis een paar dingen zoals maïsmeel, suiker, zout, snoepjes en blikjes drank. Maar zonder werk is het heel moeilijk om genoeg te verdienen. Ik moet ook maandelijks geld naar het noorden sturen, naar mijn moeder en kind. Het was niet gemakkelijk om een winkeltje te beginnen want iedereen was werkloos en ontzettend arm. Veel huishoudens hadden geen inkomen. De meeste dingen werden op krediet gekocht, en vaak werd ik niet terugbetaald. Je kunt mensen ook niet dwingen om te betalen, als ik ze niets op krediet gaf, zouden ze sterven van honger. Het is hier een kwestie van elkaar te helpen, want het is heel moeilijk om te overleven zonder werk.
Wat is er veranderd sinds de mensen hier de uitkering krijgen?
Ik heb veel positieve veranderingen gezien. Veel mensen die vroeger geen eten hadden, kunnen nu eten kopen. Vroeger kochten ze op krediet, maar de meesten konden niet terugbetalen. Nu doen ze dat wel, en dat is goed voor mijn zaak. Mijn gezondheid is erop vooruit gegaan doordat ik het geld heb om goed en gezond te eten. Ook kan ik er nu voor zorgen dat mijn zoontje en ik iedere maand onze ARV-medicatie ontvangen. Er zijn sinds de uitkering geen periodes meer geweest dat we moesten stoppen met de behandeling. Ik had ook geld om weer naar de Lodge te reizen en daar naar werk te vragen. Mijn baas zag dat ik er weer fit uitzag en ik heb hem kunnen overtuigen mij mijn baan terug te geven. Ik ben erg blij dat ik weer werk, hoewel mijn loon laag is. Dit was nooit gebeurd als ik de uitkering niet had ontvangen.
* De geïnterviewde wil anoniem blijven, dus werden een fictieve naam en een andere foto gebruikt.
Meer info: www.bignam.org