In Bolivia is er een proces van verandering aan de gang op alle niveaus. Sinds de goedkeuring van de nieuwe Grondwet in januari 2009 wordt er gewerkt aan een reeks nieuwe wetten, decreten en normen ter ondersteuning van de verschillende Grondwetsartikels. Het is de bedoeling van de overheid om deze “te delen en te valideren met de sociale organisaties en de vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld”. Dat is de boodschap die wordt uitgezonden hoewel dit in de praktijk niet altijd duidelijk is.
Aangezien er in 2009 en 2010 respectievelijk presidentiële en regionale verkiezingen waren, met constante politieke en verkiezingscampagnes, en omwille van de constante wisseling van autoriteiten en staatsambtenaren, was het werk van de ministeries bijzonder zwak. Dikwijls was er een gebrek aan coördinatie en coherentie tussen de overheidsautoriteiten en er waren zelfs tegenstellingen binnen de ministeries. Dit zorgde voor achterstand in de activiteiten, vooral dan de activiteiten inzake de “Sociale Gezondheidsverzekering” voor de oogstarbeiders in de suikerrietsector.
Tussen dromen en feitelijke successen
De arbeiders genieten amper sociale bescherming en er is een bijna complete afwezigheid van wat we de “sociale determinanten van gezondheid” noemen en van een sociale verzekering voor de plattelandswerkers. Deze situatie is al zeker 40 jaar nadrukkelijk aanwezig. Gezien deze situatie en de bijzondere kenmerken van het werk van deze arbeiders was het nodig om een specifieke organisatie op te richten voor het verdedigen van de belangen van deze sector. Dus op 15 oktober 2004 organiseerden de arbeiders zich in een syndicale organisatie voor plattelandswerkers met de naam “Confederación de Trabajadores Asalariados Rurales de Bolivia “ (CTARB, Confederatie van Landelijke Werknemers in Bolivia).
In haar zesjarig bestaan als de vertegenwoordiger van de plattelandswerkers is de CTARB erin geslaagd om allianties en netwerken te vormen met de staat, de bedrijfssector en met andere organisaties op nationaal en internationaal vlak. Zo zijn zowel de Confederatie als de lidfederaties verder ontwikkeld en versterkt.
Uitgaande van de realiteit van de plattelandswerkers.
Om de situatie van de landelijke werknemers te verbeteren is er een wetsvoorstel uitgewerkt – “Reglementering voor Betaald Plattelandswerk”. Een van de aspecten die hierin wordt behandeld is dat van een “Gezondheidsverzekering voor alle rurale werkne(e)m(st)ers en de mobilisering van medische apparatuur naar de werkplaats”.
Na een dialoog en overleg ondertekende de CTARB in november 2009 een overeenkomst met de Kamer van Landbouw en Veeteelt van het Oosten (CAO) ten voordele van de sector. Deze overeenkomst reglementeert plattelandsarbeid en biedt aan de werkers een waardig salaris en de sociale voordelen waarin de wet voorziet.
“De twee sectoren pleegden overleg gedurende zes maanden” vertelt Nativo Toconás, uitvoerend directeur van CTARB. “Dit was een kans voor een beter contact met onze werkgevers; we danken de mensen die de deur openden voor dit overleg en voor de uitwerking van dit wetsvoorstel zonder enige problemen. De laatste tijd is er veel gesproken over uitbuiting en slavernij, maar deze wet zal dit probleem reglementeren”. Deze wet zal zorgen voor controle op het werk en de band tussen de werknemers, de werkgevers en de Staat. Eens de wet is goedgekeurd, zullen er specifieke reglementen worden uitgewerkt voor de verschillende sectoren. Er wordt verwacht dat het voorstel zal goedgekeurd worden. In Bolivia zijn er ongeveer 360.000 plattelandswerkers voor wie de goedkeuring het wetsvoorstel voordelig zal zijn.
Toegang tot gezondheidszorg
Ondanks de huidige conjunctuur en context in Bolivia heeft de CTARB met fos de laatste drie jaar gewerkt rond toegang tot gezondheidszorg. In dit kader coördineerde de CTARB activiteiten met het Nationaal Instituut voor de Gezondheidsverzekering (INASES, de operationele arm van het Boliviaanse Ministerie van Openbare Gezondheid en Sport). In september 2009 werkte INASES een technisch voorstel uit betreffende een gezondheidsverzekering voor oogstarbeiders in de suikerrietsector evenals een voorstel voor een Hoogdecreet. De central doelstelling was om het precieze bereik van de verzekering vast te leggen. In alle activiteiten zullen de belangen van de lidfederaties worden verdedigd.
De uitwerking van deze voorstellen is het resultaat van participatieve processen in algemene vergaderingen, seminaries en andere activiteiten met de sociale spelers voor wie de gezondheidsverzekering voor de oogstarbeiders van de suikerrietsector in Bolivia relevant is.
Uitdagingen op vlak van transformatie
In het kader van reeds bestaande gezondheidsdiensten en de diensten die zullen worden ingevoerd in het land, worden er op dit moment opnieuw inspanningen geleverd om te lobbyen bij de nieuwe autoriteiten van INASES om de voorstellen opnieuw te overwegen. We hopen dat het Ministerie van Openbare Gezondheid en Sport een concreet antwoord zal geven en dat dit voorstel ook zal worden gedeeld met de Eenheid voor Economisch en Sociaal Beleid (UDAPE) om de nodige economische steun voor dit alternatief te vergaren. Zo willen we werken rond deze alternatieve oplossing voor de plattelandswerkers, in onze onvermoeibare strijd voor “betere levensvoorwaarden voor de plattelandswerkers”. Dit in het kader van de principes die zijn vastgelegd in de Grondwet: “Universaliteit, volledigheid, gelijkheid en kwaliteit” en het principe “Iedereen heeft recht op Gezondheid” (Artikels 18°, 35° tot 45°- Grondwet).