Een nieuwe gezondheidswet werd op 20 februari door president Evo Morales afgekondigd. De nieuwe wet reguleert de hervorming naar een gratis universeel gezondheidssysteem. De Orde der Geneesheren verwerpt de wet en kondigt stakingen aan tegen de hervorming.
Midden 2018 communiceerde de toenmalige minister van Gezondheid Rocabado dat een gezondheidshervorming op til was. Na 12 jaar beleid, was de de socialistische regering van Evo Morales er niet in geslaagd het gezondheidssysteem aan te pakken. Met de hervorming wil men het huidige ongelijke systeem corrigeren, zodat ook personen zonder sociale zekerheid toegang kunnen krijgen tot de gezondheidszorg.
Morales was scherp in zijn betoog. “Zij die de wet verwerpen, zijn tegen het leven. Zij die zich tegen deze wet keren, zijn de vijand van iedereen die een doktersbezoek niet kan betalen.” En dat zijn er heel wat. Geschat wordt dat maar liefst 51% van de Boliviaanse bevolking uit de boot valt. Het gaat vooral over dat stuk van de bevolking tussen de 5 en 60 jaar, die geen formele job, dus sociale zekerheid heeft. Bolivia voorziet specifieke gezondheidsprogramma’s voor zwangere vrouwen, ouderen, en jonge kinderen, maar de overgrote meerderheid kan er niet van genieten.
Bij de ceremonie waren ook vakbondscentrale COB en vrouwenorganisatie Bartolina Sisa aanwezig. “We hebben samen aan deze hervorming gewerkt, en zullen ze dan ook met hand en tand verdedigen”, zei Segundina Flores, algemeen secretaris van de Bartolinas. Het overgrote deel van de mensen zonder toegang tot gezondheidszorg bevindt zich op het platteland, en net deze personen vormen de basis van de organisatie Bartolina Sisa. Ook de COB was strijdbaar: “We moeten een einde maken aan de privé gezondheidszorg. Ik roep daarom iedereen op om de gezondheidshervorming op straat te verdedigen”, zei algemeen sectretaris Huarachi.
Tegenwind
En dat zou wel eens nodig kunnen zijn. De Orde der Geneesheren verwerpt de gezondheidshervorming omdat ze “niet haalbaar” is. De geplande investering is volgens de organisatie niet voldoende om de nodige infrastructuur, middelen en personeel te voorzien. De hervorming die op 1 maart van start gaat, wordt gefinancierd met een initieel bedrag van 200 miljoen dollar. Gradueel worden investeringen uitgebreid, zo wordt er onder meer 2 miljard dollar voorzien voor de bouw van 49 ziekenhuizen. De Orde herhaalt dat “de regering het volk voorliegt, en dat de hervorming een ramp wordt.”
Maar ook vanuit andere politieke hoek mag de regering zich verwachten aan ferme tegenwind. Drie van de negen departementen weigeren een interinstitutioneel akkoord met het Ministerie van Gezondheid te tekenen. De gouverneurs van de departementen, niet toevallig van oppositiepartijen, verwijten de regering hun bevoegdheden inzake gezondheid in te perken. “Ze willen onze autonomie afnemen”, zei Rubén Costas, gouverneur van het belangrijkste departement Santa Cruz. De man, fervent tegenstander van Morales, zweert erbij geen interinstitutioneel akkoord te tekenen, op slechts 7 dagen voor de implementatie van de hervorming. “Ik doe niet mee aan electorale spelletjes, want wees er maar zeker van, dit is deel van het herverkiezingsplan van Morales”, zei hij.
De gemoederen lopen hoog op. Eind 2019 vinden presidentsverkiezingen plaats, en de hervorming komt centraal in het debat te staan. Een succesvolle hervorming, met gratis en toegankelijke dienstverlening, kan wel eens de twijfelende kiezer overhalen en Morales een nieuwe ambtstermijn opleveren. Het falen van de hervorming is voor sommige politieke actoren daarom een levenslijn.
FOS steunt in Bolivia gezondheidsprojecten die reeds jarenlang pleiten voor een universeel, integraal en gratis gezondheidssysteem, onder meer in samenwerking met de organisatie Bartolina Sisa.