Enkel vakbondsleden en gegoede werknemers beschermd
Regel 25 van de Commissie voor Arbeidsbemiddeling en Arbitratie (CCMA) stelt dat enkel een ambtsbekleder, een medewerker of lid van een geregistreerde vakbond of een juridische vertegenwoordiger een werknemer mag vertegenwoordigen in de CCMA. Volgens Stats SA, een organisatie die statistische informatie verzamelt over Zuid-Afrika, behoort echter 70 procent van de arbeiders niet tot een vakbond. Die grote groep arbeiders staat er dus alleen voor, want ook een advocaat betalen is voor hen niet mogelijk.
Nieuwe arbeidswetgeving blijft zo dode letter
Vorig jaar keurde het Zuid-Afrikaanse parlement amendementen aan de arbeidswetgeving goed, die kwetsbare, precaire werknemers moest beschermen. Sectie 198 van de arbeidswetgeving stelt dat arbeiders die via een interimkantoor of met een tijdelijk contract worden tewerkgesteld, na 3 maanden bij dezelfde werkgever een voltijds contract van onbepaalde duur moeten krijgen, met hetzelfde loon en dezelfde voordelen als de andere werknemers.
Veel arbeiders die in de precaire statuten aan het werk waren, hebben hun werkgever voor de CCMA gedaagd om hun nieuwe rechten op te eisen. De arbeiders zijn echter niet aangesloten bij de vakbond en zoeken heil bij advieskantoren als CWAO. CWAO en de andere advieskantoren verspreid over het hele land mogen door Regel 25 van de CCMA de arbeiders niet vertegenwoordigen in de CCMA. Ze mogen enkel advies en informatie verstrekken buiten de CCMA.
Nog hallucinanter is dat werknemers ook elkaar niet mogen vertegenwoordigen. Als 100 arbeiders van hetzelfde bedrijf een gelijkaardige zaak voorleggen, moeten ze alle 100 individueel gehoord worden.
De case van Ntombi Dlada
Ntombi Dlada werkt al 11 jaar voor hetzelfde interimkantoor en verdient ongeveer 300 euro per maand. Ter vergelijking, haar collega’s die hetzelfde werk doen maar direct tewerkgesteld zijn bij het bedrijf, verdienen meer dan 700 euro per maand. In maart probeerde Ntombi en 70 andere interimarbeiders zichzelf te vertegenwoordigen bij de CCMA. Maar zonder voldoende kennis van de wet was dit zeer moeilijk, vooral omdat de werkgever zich wel verschillende advocaten kon veroorloven.
De bemiddelingsambtenaar van de CCMA had de niet-benijdenswaardige taak om een arbeidsdispuut met 70 individuen te bemiddelen, waarbij elk individu volgens Regel 25 zichzelf moet vertegenwoordigen. Het kostte hem 5 uur om iedereen aan het woord te laten! Het kon echter nog erger, want enkel de arbeiders uit de nachtploeg daagden op voor de CCMA hoorzitting. De 200 arbeiders van de dagploeg durfden geen vrijaf nemen om naar de CCMA te komen, uit angst voor de gevolgen.
CCMA verhindert spoedige en goedkope bemiddeling
Regel 25 verhindert het merendeel van de werknemers het recht op een eerlijke hoorzitting omdat ze niet aangesloten zijn bij een vakbond of geen advocaat kunnen betalen. Die Regel druist in tegen de functie van de CCMA om de rechten van werknemers te beschermen en om arbeidsdisputen op een tijdige en goedkope manier te bemiddelen. Een zaak bij de CCMA wordt zo eindeloos vertraagd doordat grote aantallen arbeiders apart gehoord moeten worden. De enige manier om een groep arbeiders te vertegenwoordigen is via een advocaat, iets dat arbeiders zich niet kunnen veroorloven.
Sterker nog, Regel 25 van de CCMA compromitteert eveneens het grondwettelijke recht van werknemers om zich te organiseren buiten de geregistreerde vakbonden, een groeiende tendens in Zuid-Afrika en de hele wereld.
CWAO eist de vernietiging van Regel 25
Werknemers zouden het recht moeten hebben om vertegenwoordigd te worden door een van de honderden advieskantoren in het land of door een van hun collega’s. Beide vormen van vertegenwoordiging worden geweigerd door de huidige CCMA regelgeving en schaden de rechten van de arbeiders op een ongrondwettelijke manier. Deze regel moet vernietigd worden.