We spraken met Citizens Health Watch (CHW), de gezondheidspartner van FOS in Zimbabwe, om meer inzicht te krijgen in het werk dat zij doen om een op rechten gebaseerde benadering van gezondheid door burgers te promoten, inclusief toegang tot SRGR.
Citizens Health Watch is een gezondheidswaakhond waarin burgers centraal staan en die toezicht houdt op SRGR in gezondheidszorginstellingen. De organisatie streeft naar een verantwoordelijk, responsief, flexibel en betaalbaar gezondheidszorgsysteem van hoge kwaliteit. De organisatie werkt met gezondheidsmonitoren uit de gemeenschap die de toegang tot en de kwaliteit van de gezondheidszorg monitoren, waaronder SRGR. Citizens Health Watch bevordert de participatie en betrokkenheid van burgers bij gezondheidskwesties door voorlichting, belangenbehartiging en bewustmaking van SRGR voor jonge moeders, sekswerkers en de LGBTQIA+ gemeenschap.
Hoewel openbare gezondheidsvoorzieningen technisch gezien diensten verlenen op het gebied van seksuele reproductieve gezondheid, zijn deze diensten meestal niet geschikt voor de LGBTQIA+ gemeenschap vanwege de manier waarop ze in de voorzieningen worden behandeld. Het sociale stigma dat verbonden is aan homoseksualiteit en de criminalisering van activiteiten van hetzelfde geslacht hebben de toegang van de LGBTQIA+ gemeenschap tot SRGR-diensten bemoeilijkt. Discriminatie van LGBTQIA+ mensen heeft gevolgen die veel verder gaan dan de gezondheid, omdat het individuen verhindert toegang te krijgen tot andere economische, sociale en culturele rechten. Wetten die relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht strafbaar stellen, schenden fundamentele mensenrechten zoals het recht op privacy en het recht om niet gediscrimineerd te worden. Deze wetten voeden ook stigmatisering, beperken of ontzeggen de toegang tot gezondheidszorg en duwen LGBTQIA+ personen ondergronds, waardoor ze niet kunnen genieten van hun seksuele en reproductieve gezondheid en rechten. Onze wetten wissen het bestaan van de LGBTQIA+ gemeenschap uit. Ondanks deze uitdagingen zijn er kleine vorderingen gemaakt. De Zimbabwaanse grondwet erkent het recht op non-discriminatie van individuen op basis van hun seksuele geaardheid. Het ministerie van Volksgezondheid en Kinderzorg werkt nauw samen met de belangrijkste bevolkingsgroepen, ondersteunt hen privé en er wordt gewerkt aan het terugdringen van binaries in registraties voor gezondheidsdiensten. Gezondheidswerkers krijgen nog steeds training in het omgaan met en het verlenen van diensten aan de LGBTQIA+ bevolking.
Wat moet er nog gebeuren om de toegang tot SRGR te verbeteren?
- Beleid afstemmen op de grondwet
- Meer bewustzijn over SRGR
- Politieke, culturele, sociale en economische belemmeringen wegnemen zodat alle mensen, in het bijzonder LGBTQIA, beslissingen kunnen nemen over hun lichaam.
- De voorlichting over SRGR onder de LGBTQIA+ gemeenschap uitbreiden.
- Meer toezicht op de kwaliteit van de gezondheidszorg voor de LGBTQIA+ gemeenschap.
- Meer pleiten voor de verwezenlijking van de gezondheidsrechten en waardigheid van de LGBTQIA+ gemeenschap.
We hebben ook de tijd genomen om de ervaring van een gezondheidsgebruiker rechtstreeks van hen te horen. Farai* is gezondheidsactivist bij Citizens Health Watch en lid van de LGBTQIA+ gemeenschap. De wereld van Farai stond op zijn kop na een bezoek aan een gezondheidszorginstelling voor een behandeling van een seksueel overdraagbare aandoening. De arts respecteerde hun recht op privacy niet en riep nog twee verpleegkundigen de spreekkamer in, die uiteindelijk een religieuze bevalling aanboden. Farai voelde zich beschaamd en ging weg zonder de nodige hulp te krijgen.
Naam: Farai*
Leeftijd: 34
Seksuele geaardheid: Gay
Geslachtsnaamwoord: Die/hun
“Ik ben ooit geweigerd toen ik naar een gezondheidscentrum ging voor een soa-behandeling. Door gezondheidsactivist te worden, heb ik ervoor kunnen zorgen dat geen enkel ander lid van de LGBTQIA+ gemeenschap geen toegang heeft tot gezondheidsdiensten.”
“De toegang tor SRGR is door de jaren heen moeilijk geweest vanwege de criminalisering van de LGBTQIA+ gemeenschap. Het was voor mij niet gemakkelijk om naar gezondheidsinstellingen te gaan voor gezondheidsdiensten uit angst om slachtoffer te worden. Maar met de 25 gesensibiliseerde klinieken (gezondheidscentra waar CHW werkt) is het verbeterd, hoewel het afhangt van de aanbieder van de dienst. Sommige medewerkers staan negatief tegenover LGBTQIA+ vanwege de wet, cultuur en persoonlijke overtuigingen, maar de service is beschikbaar. Hoewel de dienstverleners vriendelijker worden voor leden van de LGBTQIA+ gemeenschap, heeft het tekort aan soa-medicijnen de afgelopen maanden geleid tot nieuwe infecties.”
*Er zijn pseudoniemen gebruikt om de identiteit van de deelnemers te beschermen.