Directeur IESE vrijgesproken in Mozambique!

Overwinning voor vrijheid van meningsuiting

Carlos Nuno Castel-Branco, de directeur van het Instituut voor Economische en Sociale Studies, is na een lange juridische strijd vrijgesproken. In 2013 uitte hij kritiek op de toenmalige president via Facebook. Daarop werd hij aangeklaagd voor het onteren van de president en riskeerde hij een celstraf tot twee jaar.

LocatieMozambique
CategorieNieuws

‘Mr. President, you are out of control’

In november 2013 postte Carlos Nuno Castel-Branco, de directeur van FOS-partner Instituut voor Economische en Sociale Studies (IESE), op zijn persoonlijke Facebookpagina een open brief gericht aan de toenmalige president Guebuza. Hiermee wilde hij reageren op een publieke toespraak waarin die stelde dat armoede eigenlijk niet bestaat. Armoede zou slechts in de hoofden van mensen bestaan, alsof het niet meer dan een ingesteldheid is die je zelf gemakkelijk kan veranderen.

Castel-Branco was geschokt door de uitlatingen. Hij bekritiseerde het beleid van Guebuza op Facebook en klaagde de economische en politieke situatie van Mozambique aan.

Symbolisch proces

Daarop werd Castel-Branco aangeklaagd voor het onteren van de president. De Mozambikaanse wet stelt dat het belasteren van de president, de premier of andere leden van de regering een inbreuk tegen de staatsveiligheid en dus strafbaar is. Castel-Branco riskeerde een celstraf van één tot twee jaar.

IESE en Castel-Branco waren echter niet geïntimideerd door de aanklacht. Ze zagen het als een platform om te strijden voor het recht op vrije meningsuiting, de vrijheid van pers, de academische vrijheid en het recht om als burger te participeren in politieke debatten.

‘Lang leve de vrijheid van meningsuiting’

Op woensdag 16 september sprak de rechtbank Castel-Branco vrij. De voorzitter van de driekoppige rechtbank, Joao Almeida Guilherme, stelde in het verdict dat Castel-Branco slechts zijn opinie gedeeld had over hoe Guebuza het land leidde. De rechters zijn er zich van bewust dat sommige mensen de kritiek “oncomfortabel” vinden, maar dat maakt het nog geen misdaad die door de rechtbank veroordeeld moet worden. Castel-Branco’s uitspraken vallen volgens de rechtbank binnen de grenzen van de vrijheid van meningsuiting, die beschermd wordt in de grondwet van Mozambique.

Guilherme vond bovendien dat sommige beschuldigingen die de aanklagers als smaad beschouwde, gewoon feitelijk waar zijn. De directeur van IESE verwees in zijn artikel bijvoorbeeld naar de aanstelling van een veroordeelde crimineel als commissaris van een van de belangrijkste politie-eenheden van het land. De rechters oordeelden dat de kwestie geen publiek geheim was. Guilherme wees erop dat Castel-Branco hiermee legitieme kritiek geuit had en het redelijk is om te verwachten van de regering om de kwestie publiekelijk uit te klaren.

Ook Guebuza’s persoonlijke rijkdom waar Castel-Branco naar verwees, zijn volgens de rechtbank algemeen geweten. Naast zijn politieke carrière, is Guebuza ook een zakenman en bedrijfsleider. Guebuza maakte hier nooit een geheim van. Castel-Branco kan dus niet beschuldigd worden van smaad in deze kwestie.

Zelfs Castel-Branco’s verwijzingen naar fascisme beschouwde de rechtbank niet als smaad. De rechters oordeelde dat het artikel Guebuza geen fascist noemde, maar slechts een retorische vraag stelde: “Ben jij (Guebuza) bereid om hier een volledig fascistische staat op te trekken?” Guilherme zei dat het misschien een overdrijving was om de regering aan fascisme te linken, maar dat dit geen misdaad was.

Nadat de rechters hun uitspraak deden, klonk er luid applaus in de rechtbank en riepen mensen “Lange leve de vrijheid van meningsuiting!”, “Lang leve de rechtvaardigheid” en “Er is nog hoop voor ons land!”.

De aanklagers lieten weten dat ze niet in beroep gaan tegen de uitspraak. Een duidelijke overwinning voor Castel-Branco, IESE en de vrijheid van meningsuiting in Mozambique.