Hoe stop je een besmettelijk virus? Door een goed gezondheidszorgsysteem, stevige sociale bescherming en goede politieke beslissingen.
Wereldwijd zijn landen anders gewapend, maar ook regeringsmaatregelen zijn enorm verschillend. Een Q&A over het coronavirus in Ecuador.
Q: Is het gezondheidszorgsysteem hier klaar voor?
A: Het Ecuadoraanse gezondheidssysteem is absoluut niet uitgerust om deze pandemie op te vangen. Het land is dan ook het epicentrum van de pandemie in Latijns-Amerika.
Er is een groot gebrek aan infrastructuur en er zijn lange wachtlijsten voor zorg, maar ook voor begrafeniscentra. Er zijn momenteel 31 ziekenhuizen die gevallen van covid-19 kunnen behandelen, met 700 bedden. De situatie is op dit ogenblik schrijnend. Vooral de regio rond de stad Quayaquil is zwaar getroffen. De ziekenhuizen kunnen de toeloop niet aan en er duiken beelden op van lijken die achtergelaten zijn op straat.
Door de aankomende verkiezingen probeert de overheid, die de sociale protesten van oktober 2019 nauwelijks overleefd heeft, op een goed blaadje te komen bij de bevolking door in de media volop een harde aanpak te verkondigen. Maar op sociale media gaan er ook stemmen op dat de overheid niets gedaan zou hebben om de eerste patiënten medische verzorging toe te dienen.
Q: Hoe kan Ecuador bouwen aan een rechtvaardig gezondheidszorgsysteem?
A: Door solidaire sociale bescherming kan je een pandemie het hoofd bieden. Wie ziek of werkloos is wordt moet veilig kunnen thuisblijven en er moet een solidair zorgsysteem zijn dat voor iedereen toereikend is. Dat is nu nog lang niet het geval, maar verschillende middenveldorganisaties zetten zich daar onvermoeibaar voor in.
Een van die organisaties is DONUM. Die zet in op een betere gezondheidswetgeving en gezondheidsbeleid met steun van FOS. Via onderzoek en debatten kaart de organisatie de problematiek en de nodige hervorming inzake sociale bescherming in Ecuador aan.
Q: Wat is het grootste risico voor de gezondheid van de Ecuadoranen?
A: Dat de situatie zoals die nu is blijft aanhouden. Er moet snel actie ondernomen worden, maar het is onduidelijk hoe.
Ergens was het drama te voorspellen. Het sociale zekerheidssysteem verkeert al enige tijd in een grote crisis door onderfinanciering en corruptie. Het gezondheidssysteem, dat er deel van uitmaakt, is van gebrekkige kwaliteit. Enkel de Ecuadoranen die het kunnen betalen nemen hun toevlucht tot privé-dienstverlening. Binnen de huidige overheid gaan stemmen op om het systeem te privatiseren, wat grote gevolgen zou hebben voor de meeste kwetsbare groepen in de samenleving. Wegens de economische crisis die al meer dan vijf jaar heerst, zullen de harde maatregelen die genomen worden om covid-19 te bestrijden een zware economische en sociale impact hebben. Vooral voor het merendeel van de bevolking die in de informele en de exportsector werkt.
Maar veel zal dus afhangen van hoe lang en zwaar de pandemie wordt. Lokale middenveldorganisatie Luna Creciente beschouwt de quarantainemaatregelen enkel haalbaar voor de midden- en hogere klasse. Van de 8 miljoen Ecuadoranen die deel uitmaken van de economisch actieve bevolking, verdient meer dan 60% minder dan het minimumloon. Die grote groep kan niet terugvallen op spaarcenten om te overleven.
Q: Welke stappen onderneemt de overheid?
A: De Ecuadoraanse overheid neemt strikte maatregelen om het virus in te dijken. Net als de andere landen uit de regio blijven scholen, bedrijven en andere diensten gesloten. Enkel essentiële overheidsdiensten, banken, apothekers, gezondheidscentra en winkels die voedingsmiddelen verkopen mogen de deuren openen.
Het openbaar vervoer ligt zo goed als stil en de grenzen werden gesloten. Niemand mag Ecuador nog binnen. Er geldt voor iedereen een avondklok van 14u tot 5u, overtredingen worden zwaar bestraft en politie en militairen zijn uitgerukt om deze maatregelen af te dwingen. Dat heeft zware gevolgen voor de informele werknemers die toch de straat opgaan om toch wat geld te proberen verdienen.
De minister van Volksgezondheid nam reeds ontslag, omdat er volgens haar geen middelen zijn om de gezondheidscrisis aan te kunnen. Ook de minister van Arbeid diende zijn ontslag in omdat hij besmet is met covid-19.
De Ecuadoraanse regering vroeg een specifieke lening van het IMF om de confrontatie met covid-19 aan te gaan. De komende weken zal de Ecuadoraanse overheid nog twee miljard dollar ontvangen van het IMF en China. Het risico op verdere privatisering van het gezondheidssysteem en de sociale zekerheid zal hierdoor toenemen.
Q: Wat is de rol van het middenveld?
A: De pandemie zet het land op haar kop. Ook het Ecuadoraanse middenveld is dus betrokken.
De verschillende organisaties waar FOS mee samenwerkt, trachten actief de samenleving te ondersteunen in de crisisperiode. Sommige organisaties helpen om ouderen en mensen in financiële nood van voedsel te voorzien. De vakbonden roepen op om de arbeidsrechten te respecteren. Bedrijven trachten nu nog verder de arbeidsflexibilisering door te voeren onder de huidige crisis.
Ook de manier waarop het middenveld actief is verandert. De feministische organisatie Surkuna houdt wekelijks webinars over gender-gerelateerd geweld en biedt telefonisch juridische bijstand aan slachtoffers van gendergeweld.
Gezondheidsorganisatie Donum heeft, samen met andere academici, aanbevelingen verstuurd naar de Ecuadoraanse regering met mogelijke oplossingen voor de situatie in het land. Vrouwenorganisatie Luna Creciente stuurt via virtuele media communiqués over de maatschappelijke verantwoordelijkheid die de staat moet nemen in het licht van een crisis en noodsituatie als deze.
De cijfers over de impact op het virus wereldwijd, variëren van dag tot dag en zelfs seconde tot seconde. Voor een wereldwijd overzicht verwijzen we door naar de wereldwijde data van The Center for Systems Science and Engineering.
De medewerkers van FOS die zich in Ecuador bevinden, werken van thuis uit, zijn bereikbaar via e-mail.