Beloning voor de modernisering van Ecuador
Rafael Correa is sinds januari 2007 de hyperactieve president van Ecuador. Hij heeft in de eerste 6 jaar van zijn regering heel wat belangrijke structurele veranderingen op gang gebracht. Eén daarvan was het heronderhandelen van alle petroleumcontracten met de transnationale bedrijven, die in plaats van megawinsten tot 90% te kunnen boeken, nu een groot deel van die winsten (tussen 60 en 80%) aan de Ecuadoraanse staat moeten afstaan. Dankzij deze belasting kon Ecuador belangrijke investeringen doorvoeren in het wegennet en de hervorming van het universitair systeem met o.a. duizenden studiebeurzen voor briljante studenten in buitenlandse universiteiten.
Er werd ook geïnvesteerd in 8 hydro-elektrische projecten, die vanaf 2016 Ecuador bijna volledig van hernieuwbare elektriciteit zullen voorzien. Ook in de gezondheidszorg zijn grote sommen geld gepompt om gratis toegang tot gezondheid voor iedereen te garanderen, een moeilijk en moeizaam proces door de logge bureaucratie en verouderde infrastructuur. Het programma “Manuela Espejo” heeft een nauwkeurige inventaris opgemaakt van alle gehandicapten en voor hen een integrale zorgpolitiek uitgetekend, die in Zuid-Amerika geldt als een uniek voorbeeld. Bijna 2 miljoen arme families krijgen een maandelijkse subsidie van 35 USD , maar moeten als tegenprestatie de kinderen naar school sturen . Hierdoor bereikte men op korte tijd dat bijna 100% van alle kinderen basisonderwijs volgt. Verder hebben een huisvestingspolitiek met subsidies voor armen en de middenklasse en toegang tot hypothecaire kredieten gezorgd voor een echte bouwkoorts in en rond de steden, die meteen ook de economie een grote dynamiek gaf.
Door deze politiek van openbare investeringen met petroleum –en belastinggeld heeft de economische crisis Ecuador niet getroffen zoals andere landen in de wereld. Integendeel, de laatste jaren is er een gemiddelde economische groei van bijna 5%. Hierdoor is Ecuador nu terug te vinden bij de Middle Income Countries, die landen die volgens de OESO, niet langer als echte ontwikkelingslanden kunnen beschouwd worden.
Dit pragmatische model van groei, sociale investeringen, modernisering van het staatsapparaat, onderwijs en gezondheidszorg, in combinatie met subsidies voor de armste families en met verhoogd nationalistisch gevoel en eigenwaarde, deed de Ecuadoraanse bevolking massaal terug kiezen voor president Correa.
Toch schaduwzijden
De schaduwzijden van dit ontegensprekelijke succesverhaal zijn de grote machtsconcentratie in handen van de president en zijn entourage. De wetgevende macht (Asamblea) is onderworpen aan presidentiele beslissingen en ook de rechterlijke macht staat volledig onder controle van de regering Correa. De helft van de media is in handen van de regering en er is een constante “oorlog” tegen de private media, die volgens Correa “corrupt” zijn wegens de banden met banken en economische machtsgroepen.
Vele corruptieschandalen waarbij medewerkers van de president in opspraak kwamen werden in de doofpot gestopt. Aanklagers werden beschuldigd van politieke motieven of van aantasting van de eerbaarheid en door de overheidsmedia bekritiseerd of belachelijk gemaakt. Zo werden in 2011 in een juridisch proces 2 journalisten veroordeeld tot het betalen van 40 miljoen dollar schadevergoeding wegens laster; kort daarna vergaf de grootmoedige Correa de twee journalisten…
Sociale organisaties die een onafhankelijke koers willen blijven vare, liggen eveneens in de vuurlinie van de president en zijn medewerkers. Die zien immer geen graten in het steunen van splintergroepen en neutraliseren op die manier elke oppositie, hoe klein ook. Ecologische groeperingen en inheemse organisaties die strijden tegen de petroleumontginning, tegen de grootschalige mijnbouw en voor het behoud van het milieu, worden systematisch door de president bekritiseerd in zijn zaterdagse televisie- en radio-uitzendingen die door de helft van de bevolking trouw gevolgd worden. Een wekelijkse hersenspoeling en permanente verkiezingscampagne waar geen enkele oppositie tegenop kan.
Ook de democratische participatiemechanismen, zoals de lokale gezondheids-of ontwikkelingscomités , zijn de laatste jaren ofwel stilgelegd ofwel volledig ingenomen door vertegenwoordigers van de partij van de president, Alianza País.
Vandaar dat het ook voor fos in Ecuador soms moeilijk is om helemaal voor of helemaal tegen Correa te zijn. Enerzijds zorgt zijn regering voor een belangrijke en interessante dynamiek van ontwikkeling met sociale investeringen die een voorbeeld zijn voor de omringende landen. Anderzijds is Correa het volledige sociale middenveld aan het platwalsen en verdelen in functie van de regeringsdoelstellingen. Zo werd onze partnerorganisatie Fenocin vorig jaar verdeeld met steun vanuit het ministerie van Sociale Zaken. Nu zijn er 2 parallelle organisaties die tegen mekaar strijden en die daardoor de ware strijd voor grond, water, tegen de mijnbouw en vervuiling van hun grondgebieden dreigen te vergeten.
In de volgende regeringsperiode zullen belangrijke wetten gestemd worden: wet op het water, wet op het grondbezit en landhervorming alsook een nieuwe strafwet, waarin abortus wegens verkrachting een van de grote discussiethema´s zal zijn en waar de katholieke Correa zijn veto al tegen gesteld heeft. Verder staat ook een hervorming van de mijnwetten en van de grondwet op de agenda, om genetisch gemanipuleerde gewassen toe te laten in het bio-diverse Ecuador. Met een meerderheid in alle beleidsinstanties zullen deze wetten zonder veel discussie door de Asamblea gestemd worden en noch de media, noch sociale organisaties zullen voldoende tegengewicht in de schaal kunnen leggen.
Vandaar het belang om die sociale organisaties te steunen die toch een onafhankelijke koers proberen te varen en een kritisch geluid durven te laten horen.