EsSalud herhaalde nochtans de mooie beloftes om bijvoorbeeld alle kleine boeren in te schrijven – iets waar fos en zijn partners al sinds 2008 hardnekkig voor vechten – maar tot op heden komt hier niks van in huis, wegens allerlei bureaucratische hinderpalen die EsSalud zelf opwerpt: accreditaties, eigendomstitels, andere paperasserij, … Hierdoor blijven de kleine koffie- en bananenboeren van de eerlijke handel tevergeefs aankloppen bij EsSalud, maar ze geven de moed niet op.
Tijdens zijn toespraak voor het parlement na één jaar bewind (eind juli 2012), lanceerde Humala wel een bommetje. Hij kondigde gratis behandeling tegen kanker aan voor alle Peruanen en maakte daar later ook ruim 100 miljoen euro voor vrij. Dit lokte hoge verwachtingen uit bij alle arme Peruanen die zijn aangesloten bij de SIS (Seguro Integral de Salud, staat in voor de gezondheidszorg voor de armen zonder ziekteverzekering). Daar is voorlopig enkel de diagnose van kanker gratis; gans de verdere (vaak peperdure) behandeling moet uit eigen zak betaald worden.
Foro Salud, de fos-parter die het Peruaanse gezondheidsbeleid kritisch onder de loep neemt, heeft echter een aantal bedenkingen bij deze hoopvolle aankondiging. “Komen enkel de allerarmsten in aanmerking, of alle Peruanen ? Zullen alle types van kanker behandeld worden ? Is de nodige uitrusting hiervoor aanwezig ? En het nodige personeel, met slechts 130 kanker-specialisten in Peru, waarvan 114 in de hoofdstad ? Bovendien worden de meeste gevallen van kanker veel te laat ontdekt. De strijd tegen kanker zal pas succesvol zijn binnen een grootscheepse hervorming van de sector gezondheidszorg, met ruimere middelen en meer aandacht voor de patiënten.”
Peru kampt met een schrijnend tekort aan geneesheren, omdat de lonen 15 jaar lang bevroren bleven en ongeveer de helft van de afgestudeerden zijn geluk in het buitenland zoekt. Daarom legden de geneesheren van EsSalud een maand lang het werk neer, om een loonsverhoging van liefst 70% en betere werkomstandigheden te eisen. Een staking die op weinig sympathie kon rekenen bij de brede bevolking, die intussen immers van alle geneeskundige zorgen verstoken bleef (770.000 consultaties gingen verloren) en die sowieso ontevreden is over de slechte behandeling (onvriendelijke dokters, eindeloze wachttijden, geen uitleg over hun ziektes, …).
Na een maand stemde de regering toe met een fikse loonopslag van 40% voor de geneesheren binnen EsSalud (van zo’n 1.000 tot 1.400 € per maand), maar nu eisen ook de andere personeelsleden van EsSalud (verpleegsters, administratie, …) en de geneesheren van de SIS een opslag. Het is nog helemaal niet zeker dat de regering voor de ganse sector de geldkraan zal opendraaien, want ook veel andere sectoren eisen loonopslag.
Het is evenmin duidelijk waar de beloofde hervorming van EsSalud zal op uitdraaien. Gaat het om een efficiëntere dienstverlening, langere consultatie-uren, om meer uitbesteding aan de privé-sector, om betere uitrusting en infrastructuur, om een uitzuivering van bestuur en administratie ? Of gaan de deuren van EsSalud eindelijk open voor een veel ruimer doelpubliek dan de 10 miljoen Peruanen (gezin incluis) die nu toegang hebben dankzij hun vaste job en maandelijkse bijdrage ?
Het blijft een moeilijke uitdaging zolang Peru slechts 5% van zijn BNP aan gezondheid besteedt, terwijl het Zuid-Amerikaanse gemiddelde 8% bedraagt. Daarvan komt overigens slechts 35% van de overheid, terwijl de werknemers 25% bijdragen (9% van hun bruto-loon) en de bevolking de overige 40% uit eigen zak moet afdokken (het internationale gemiddelde is 20%).
Het is wel duidelijk dat de Peruaanse overheid en de medische sector totaal geen rekening wensen te houden met de verlangens en voorstellen van patiënten en hun organisaties bij het doorvoeren van deze hervormingen, omdat die technische materie hun petje te boven zou gaan. Foro Salud en de andere fos-partners staan dus nog voor een lange en moeizame strijd om de belangen van de patiënten en het recht op een kwaliteitsvolle gezondheidszorg voor allen op de agenda te krijgen.