Waarom zou het Nationaal Gezondheidsforum een duurzame impact hebben?
“Mensen zijn nauw betrokken bij de het Nationaal Gezondheidsforum (NGF). Dat komt door sterke organisatie en een politieke visie die gebaseerd is op een territoriale werking. Zo kwam er met steun van de Spaanse overheid een organisatie-expert naar El Salvador. Die zag dat het NGF een atypisch geval was. Normaal volgen organisaties een groeicurve met bepaalde plafonds waarna de groei stopt. Over het NGF kon ze enkel vaststellen dat na zeven jaar de groei en versterking nog steeds toenemen, zowel kwantitatief als kwalitatief. Dat komt volgens mij omdat we bouwen op een volwaardige betrokkenheid van onze leden.
Extern zijn we erin geslaagd om te zorgen voor grote en duurzame veranderingen. Een goed voorbeeld is de Wet op medicijnen, die er onder invloed van het NGF is gekomen (die wet garandeert toegang tot medicijnen voor de hele bevolking nvdr.). Doordat de wet botste met de belangen van de machtige farma-industrie, was het een lange en moeilijke weg om ze te laten goedkeuren. Maar nu is ze er wel.”
Wat is onmisbaar om van duurzame verandering te spreken?
“Leden die écht betrokken zijn. Dat is in de eerste plaats cruciaal. Een ander belangrijk element is dat het NGF geen ‘project’ is, maar een proces! Dat wil zeggen dat het onafhankelijk is van het binnenhalen van financiering. De internationale samenwerking werkt meestal vanuit een projectlogica. Het project wordt opgestart, uitgevoerd en afgerond. Voor ons zijn zo projecten een hulpmiddel, maar geen doel op zich.
Dat neemt niet weg dat internationale samenwerking belangrijk is voor het versterken van het proces van NGF. Onze leden, vrouwen en mannen, vaak uit landbouwgemeenschappen, hebben duidelijk gemaakt dat het NGF niet toebehoort aan één iemand, maar aan ons allemaal.
Doordat gezondheid te maken heeft met de dagelijkse handelingen van mensen, is het een thema waarmee we heel wat volk op de been kunnen brengen. Wanneer je agenda overeenkomt met de belangen van de mensen, in plaats van thema’s op te leggen, zet je personen in beweging. Wij begeleiden als NGF hun agenda, en niet omgekeerd.
Een ander element is geloofwaardigheid. Het is onvoldoende mensen te verleiden met een aantrekkelijk discours, wanneer je op de cruciale momenten de belangen van de bevolking vergeet. Dat soort ontgoocheling moeten we vermijden. Die geloofwaardigheid vind je in kleine en grote dingen. Als we een vergadering plannen, wordt die telkens nagekomen, onafhankelijk van beschikbaarheid van fondsen of afstand.”
Geen medelijden maar medewerking is de slogan waarmee we dit voorjaar uitpakken. We pleiten voor structurele ontwikkelingssamenwerking weg van de clichés. Sturen we lunchpakketten naar arme naaisters of versterken we de vakbond die voor collectieve loonsopslag gaat? Doneren we onze overschot aspirines of steunen we gezondheidsorganisaties die strijden voor de rechten van iedereen?
FOS gelooft dat iedereen moet kunnen terugvallen op een aantal basisrechten. Wij zetten ons in om die basisrechten te garanderen door duurzaam samen te werken met organisaties die slachtoffers van ongelijkheid verenigen. Daarbij hebben we respect voor ieders autonomie en achtergrond.
Was het een bewuste keuze om financieel afhankelijk te zijn van de overheid?
“Die beslissing hangt samen met de juridische vorm en erkenning van het NGF. Ook dat is op een heel transparante manier besproken. Erkenning door de overheid faciliteert een aantal beleidsprocessen, maar heeft het nadeel dat het ons bureaucratisch maakt en we een zoveelste ngo worden, terwijl het NGF een breed gedragen volksbeweging wil zijn.
Wanneer we fondsen van de regering zouden ontvangen in een context waar organisaties en politieke partijen zich laten verleiden tot achterpoortpolitiek, zouden er verwijten zijn dat de overheid ons betaalt om de gezondheidshervorming van de huidige regering te verdedigen.
We hebben al een ervaring gehad waarbij dat het ontvangen van 1000$ van de regering heeft geleid tot een persoonlijke lastercampagne en de eis voor een onafhankelijk onderzoek. Uiteraard heeft dat te maken met het feit dat de acties van het NGF gevestigde economische belangen bedreigen. Bij een linkse regering lopen we die risico’s en een rechtse regering zou ons geen ondersteuning toekennen. Dus van duurzame voordelen is weinig sprake. Anderzijds brengt de afhankelijkheid van externe financiering het risico met zich mee dat dit op een bepaald moment stopt. Toch zijn er minder nadelen aan verbonden dan financiële afhankelijkheid van een overheid en het bijhorende politieke risico.”
Vind je dat er ruimte is voor medelijden binnen de werking van het NGF?
“Ik denk het niet. Omdat je zo ook gemakkelijk vervalt in stereotypen. Denk maar aan beelden van uitgemergelde kinderen of kinderen met een handicap, die oproepen tot liefdadigheid om dergelijke problemen op te lossen.
De werking van het NGF is gestoeld op een rechtenbenadering en niet op liefdadigheid. Het ministerie van Gezondheid was vroeger wel gebaseerd op liefdadigheid voor de armen, een concept uit de jaren 30. Het was pas in 1948, met de ratificering van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens dat men begon met de uitbouw van instituties om die rechten te garanderen. Maar nog niet iedereen volgt die visie en nog steeds gaan sommigen naar een gezondheidsdienst waar ze rekenen op de ‘gunst’ van het personeel om hen verder te helpen. Met het NGF willen we daar een eind aan maken.”
“De werking van het NGF is gestoeld op een rechtenbenadering en niet op liefdadigheid”
“Ik wil graag nog iets anders zeggen: ik heb redelijk wat ervaring met het beheer van projecten met andere landen in Europa maar ik heb het gevoel dat de ondersteuning die uitgaat van FOS gestoeld is op wederzijds respect, waarbij onze voorstellen en voorkeuren worden gerespecteerd. We houden samen ook rekening met de veranderende context en interne dynamieken. Heel wat organisaties hebben nog steeds een veel strakkere en beperkte kijk opo het realiseren van projecten. Vaak is er navelstaarderij en houden ze vast aan een eigen interne logica. Onze relatie gaat verder dan louter projectwerking.”
Het Foro Nacional de Salud en FOS werken samen aan de realisatie van de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen
Blijf op de hoogte
Meer weten over onze werking in El Salvador? Schrijf je in op onze nieuwsbrief!