Hoe zijn de arbeidsomstandigheden binnen de paranotensector?
Het is hard werken. Meestal spreken we over werkdagen van 6 u. tot 16 u. De arbeiders plukken de noten tot de middag. Daarna splijten ze ze om ze in dozen te stoppen. Dit alles in een grote hitte, tussen de muggen en slangen. Het gevaar op vallende noten en snijwonden is groot. Er is geen vast salaris of vaste werktijd. De boeren en inheemsen verdienen iets meer, maar de seizoenarbeiders moeten zelf de loodsen optrekken waarin ze verblijven. Zonder daarvoor vergoed te worden. Ze kopen van de werkgever voedsel en andere producten, die vier tot vijf keer duurder zijn dan in de stad, ook al is dat verboden. Er is geen gezondheidszorg en geneesmiddelen zijn peperduur.
Zijn er vakbonden actief?
Je hebt de Eenheidsfederatie van Paranotenarbeiders van Bolivia. In 2019 bestond die uit 34 aangesloten vakbonden en 4300 leden. Maar door interne strubbelingen heeft de federatie haar ledenbestand niet meer geactualiseerd. De leden betalen ook geen lidgeld. Twee pogingen om een congres te organiseren, in mei en juni 2021, zijn mislukt door ruzie. Ten slotte zijn slechts vier basisvakbonden wettelijk erkend. De structuren van de federatie moeten dus dringend versterkt worden.
Slagen de arbeiders erin om hun rechten via cao’s te verbeteren?
Door de coronacrisis zijn de onderhandelingen vorig jaar mislukt. Er werden wel een aantal akkoorden gesloten, maar de werkgevers leven die niet na. Doorgaans onderhandelen seizoenarbeiders en fabrieksarbeiders afzonderlijk. In oktober 2020 hebben de boeren, inheemsen, seizoen- en fabrieksarbeiders gelukkig een eenheidsfront gevormd. Ze eisen een cao voor de hele sector. De werkgevers vertragen echter het cao-proces en betalen een voorschot aan sommige arbeiders om verdeeldheid te zaaien. De vraag is hoe lang het front zal standhouden, want het heeft weinig middelen.
Wat doet de Boliviaanse overheid om de arbeidsrechten te beschermen?
Heel weinig. Het Ministerie van Arbeid heeft geen middelen voor arbeidsinspectie of om de naleving van cao’s af te dwingen. De werkgevers hebben een alliantie gesloten met de regerende MAS (socialistische partij van president Luis Arce en ex-president Evo Morales, nvdr).
Kan eerlijke handel met zijn certificaten de situatie verbeteren ?
Certificaten hebben hun nut bewezen in de suikersector. Samen met UNICEF is er een certificaat ontwikkeld dat toeziet op kinderarbeid, dwangarbeid en discriminatie van vrouwen. Het probleem is dat UNICEF enkel contact heeft met de werkgevers en niet met de vakbonden. De grotere werkgevers tonen wel interesse voor de certificaten, als ze daarmee een hogere prijs bekomen. Ook Europese aankopers hebben interesse. Voice Vale bijvoorbeeld steunt ons met handleidingen over veiligheid en gezondheid op het werk. Aldi schiet nu ook in actie met een eigen onderzoek. Er komt schot in de zaak.
Paranoten oogsten en verwerken is duidelijk zwaar werk, dat slecht wordt vergoed. Uit onderzoek van FOS, ABVV HORVAL, SOMO, CIPCA en CNTACB blijkt bovendien dat de arbeiders regelmatig hun kinderen meenemen om te helpen oogsten.
Wij zeggen ‘neen’ tegen de uitverkoop van arbeidsrechten! Wij willen geen producten uit kinder- en dwangarbeid. Daarom ijveren we op Belgisch en Europees niveau voor een zorgplichtwet. Zo’n wet houdt bedrijven verantwoordelijk voor schendingen van mensen-, milieu- en arbeidsrechten in hun waardeketen.
Wil je er meer over weten? Lees het zorgplicht-dossier of download het onderzoek naar de paranotensector.
