Een week geleden, op 6 december 2010, de eerste dag van de suikerrietoogst, besliste een groot aantal arbeiders van de suikerfabriek “La Magdalena”, onder leiding van hun vakbond ASITRAINMA, om de bedrijfsgebouwen te bezetten. Ze gingen in staking omdat de werkgevers alle wettelijke syndicale rechten met de voeten treden. Gisteren zijn CORSAIN, de investeringsmaatschappij van de overheid én belangrijkste aandeelhouder, en de directie van La Magdalena schoorvoetend overstag gegaan, na een direct telefonische tussenkomst van president Mauricio Funes.
La Magdalena
De suikerfabriek “La Magdalena” bevindt zich in Chalchuapa, Santa Ana, in het westen van El Salvador. De fabriek heeft een jaarlijkse productie van ongeveer 600.000 quintales (1 quintal = 46 Kg) witte en gele suiker en 60.000 hectoliter suikerstroop (melasse). Het bedrijf werkt vooral met privaat kapitaal, maar via de Salvadoraanse Investeringsmaatschappij CORSAIN heeft de Salvadoraanse Staat 39% van de aandelen in handen. De suikerfabriek “La Magdalena” stelt ongeveer 440 arbeiders tewerk, waarvan er 309 zijn aangesloten bij de vakbond.
José Luis González, algemeen secretaris van ASITRAINMA, vertelt ons dat de arbeiders en arbeidsters van de suikerfabriek “La Magdalena” de beslissing namen om zich te organiseren als reactie op de vele onrechtvaardigheden en de slechte behandeling die ze elke dag moesten verdragen. Al sinds lange jaren ontvingen ze geen enkel sociaal voordeel en hadden ze geen arbeidscontracten, hoewel ze in vast loonverband werkten. Om geen eindejaarsbonus, vakantiegeld en ontslagvergoedingen te moeten betalen, ontsloeg de werkgever de arbeiders steeds vóór ze 200 dagen hadden gewerkt, omdat 200 dagen de minimumtermijn is die de arbeidswet vastlegt om deze voordelen te kunnen genieten. Verder werden de arbeiders willekeurig ontslagen voor om het even welke reden. Een van de ergste schendingen van hun rechten is dat de werknemers ermee werden bedreigd dat ze niet opnieuw zouden worden ingehuurd voor de nieuwe oogsttijd als ze niet op voorhand een document ondertekenden waarin ze afstand deden van al hun rechten.
“Nog liever dood dan de vakbond te erkennen”
De antisyndicale houding van de werkgever is niet nieuw. Op 15 augustus 2009, werd met steun van CSdA, de suikervakbondscentrale van El Salvador, ASITRAINMA opgericht en haar statuten en de geloofsbrieven van het bestuur werden goedgekeurd door het Ministerie van Arbeid op 18 oktober van datzelfde jaar. Toen de werkgever zich realiseerde dat er een vakbond was opgericht, werd er een bedrijf voor onderaanneming opgericht om zo het beeld te creëren dat de arbeiders niet voor het bedrijf werkten, hoewel een aantal van hen al meer dan 14 jaar voor het bedrijf werkten. In antwoord op dit manoeuvre wijzigde de vakbond haar statuten in de zin dat elke arbeid(st)er lid kan worden van de vakbond, of hij/zij nu direct wordt aangeworven door “La Magdalena” of indirect door middel van een onderaannemer.
In de hele periode sinds de legalisering van ASITRAINMA heeft het bedrijf getracht om de vakbond via alle mogelijke juridische middelen (o.a. bij Ministerie van Arbeid en de arbeidsrechtbanken) te verbieden. Maar tot op heden heeft ASITRAINMA alle juridische slagen gewonnen: het bestuur moest in haar functie worden hersteld en de achterstallige lonen uitbetaald. De vakbond heeft bijna 16 maanden moeten wachten op dit vonnis. Ángel Hernández, Secretaris voor Organisatie, verwoordt het als volgt: “De vakbond heeft aangetoond dat wij veel geduld hebben en dat wij bereid zijn om een dialoog te voeren om de problemen op te lossen, maar het bedrijf heeft geweigerd om naar ons te luisteren”. De huidige manager had zich eerder niet geschaamd om te zeggen: “Nog liever dood dan de vakbond te erkennen”.
Geen steun van de eigenaars
In zijn strijd heeft ASITRAINMA ook gesproken met verschillende private en publieke spelers, vooral met CORSAIN. Deze laatste is een overheidsinstantie en tegelijk de grootste aandeelhouder in de fabriek. Het is duidelijk dat CORSAIN niet de rol speelde die van haar mag worden verwacht. Door niet aan te dringen op een erkenning van de vakbond, gingen ze in tegen de principes waar de nieuwe Salvadoraanse regering van het FMLN onder leiding van Mauricio Funes voor staat. Volgens het bestuur van ASITRAINMA is het zonder twijfel zo dat de eigenaars van “La Magdalena”, inclusief CORSAIN, de bedoeling hadden de arbeiders uit te putten tot de vakbond verdwijnt. Dat gebeurde al een keer 14 jaar geleden, toen er ook een vakbondsorganisatie in de fabriek werd opgericht en die nadien door de werkgever met gelijkaardige tactieken werd vernield.
José Luis González, algemeen secretaris van ASITRAINMA, kijkt gesterkt terug op de staking: “Voor dit soort acties, zoals ook de bezetting van de fabriek, hebben we de steun van onze achterban. Ondanks de wanhopige situatie waarin de arbeiders zich bevinden – een nieuwe suikerrietoogst is pas begonnen en geen werk betekent geen inkomen voor onze gezinnen – staan zij pal achter de staking.”
Ijzersterk
15 december 2010 is nu al voor de suikerrietvakbond een historische datum. De vakbond zal door de directie van La Magdalena erkend worden. Bovendien trekt de directie de juridische aanklacht tegen de arbeid(st)ers in en zal zij hen onder eigen contract tewerkstellen en niet meer via onderaannemers. Ook alle eisen rond achterstallige salarissen worden ingewilligd. Wellicht breekt er in januari nog een kritische periode aan, wanneer de vakbond een onderhandelingsvoorstel aan de directie wil presenteren.
De betrokken vakbondsleden zijn ontzettend blij, trots en opgelucht, want een lange periode van onzekerheid over hun tewerkstelling en inkomen is nu eindelijk afgesloten. Ze hebben door de staking nog meer steun verworven onder de arbeid(st)ers binnen de fabriek en voelen zich op dit moment dus ijzersterk. fos is ook verheugd en opgelucht, want natuurlijk voelden we ons sterk betrokken. De syndicale organisatie van La Magdalena is vorig jaar door fos aangemoedigd en ondersteund.
De vakbondsleiders José Luis González en Wilmer González zijn heel erg opgetogen dat hun oproep voor solidariteit is beantwoord door steunbetuigingen van andere vakbonden binnen en buiten hun sector (de vakbonden uit de maquilasector en de energiesector hebben hen bijvoorbeeld ook opgezocht en voedsel gebracht tijdens hun bezettingsacties) en met de internationale steun van fos vanuit België en in de regio.
Een hele positieve dag dus die samenviel met het door de fos-partners georganiseerde forum, waar een wettelijke regulering van onderaanneming werd bepleit. De arbeid(st)ers van La Magdalena kregen een groot applaus (hoewel zij zelf door de omstandigheden niet aanwezig konden zijn op het forum); hun situatie en strijd stond er symbool voor de brede problematiek van onderaanneming. Het oplossen van het conflict is dan ook van doorslaggevend belang in El Salvador, voor het moreel binnen de syndicale beweging en voor de geloofwaardigheid van de regering van Mauricio Funes. De vice-minister van Arbeid die het forum toesprak, zou waarschijnlijk heel wat minder hartelijk zijn ontvangen wanneer de zaak niet zou zijn opgelost.
Met dank aan:
José Luis Gonzales, algemeen secretaris ASITRAINMA
Wilmer Gonzalez, secretaris ASITRAINMA
Angel Salas Hernandez, secretaris organisatie ASITRAINMA