Over de reden van zijn aanwezigheid op de IAO-conferentie in Genève is vakbondsman Nerio op voor de gebouwen van de IAO duidelijk. Het leed van de suikerrietkappers in El Salvador moet stoppen.
“Gedaan met de miserie! Als vakbond eisen we betere arbeidsvoorwaarden, toegang tot basisvoorzieningen en sociale zekerheid, ook voor informele werkers zoals de suikerrietkappers. Onze minister van werk komt naar de conferentie. Het is dé plaats en hét moment om haar zover te krijgen dat ze SITRACANA formeel erkent én een sociale dialoog voor de suikerrietsector mogelijk maakt.”
Dag 1
Een indrukwekkend moment is het, de openingssessie van de 104e conferentie van de Internationale Arbeidsorganisatie. Met onze kleine delegatie turen we van op het derde balkon naar het schouwspel beneden. Delegaties van 185 landen, die bestaat uit werknemers, werkgevers en overheden, nemen plaats in de zaal. Er wordt druk gefotografeerd, en na elke speech volgt beleefd applaus.
Maar het echte werk volgt de dagen nadien. Er zijn de commissies, waar intensief gewerkt en gediscussieerd wordt. Over de transitie van informele naar formele economie of over schendingen van fundamentele arbeidsrechten. Er vinden meetings plaats, maar ook spontane ontmoetingen in de wandelgangen met vakbondsmensen, experts, ngo’s uit Latijns-Amerika, Afrika, Azië of Europa. Een echte machine, maar wie iéts doet rond arbeidsrechten, moet hier geweest zijn. Iedereen is er met een doel en er wordt voortdurend gelobbyd.
Dag 2
Tijdens de tweede dag van de conferentie organiseren we een debat over reële uitdagingen voor waardig werk en sociale bescherming. Noé Nerio neemt het woord en schetst de situatie en noden van de suikerrietkappers in El Salvador.
“SITRACANA is een nieuwe vakbond die opkomt voor de rechten van suikerrietkappers, vaak informeel tewerkgesteld, zonder contract of toegang tot sociale bescherming. Het systeem van sociale zekerheid werkt niet goed, met onzekere pensioensopbouw en een groot tekort aan medische infrastructuur. Maar voor informele werkers, zoals de suikerrietkappers, is de situatie nog meer schrijnend. Zij vallen buiten elk sociaal vangnet. Voor hun gezondheidssituatie op het werk is niemand aansprakelijk en toch worden ze voortdurend blootgesteld aan hitte, pesticiden, vervuild drinkwater en hebben ze een grote kans op ongelukken.”
Het is verre van evident om de informele werknemers te verenigen, zoveel is duidelijk. Ook de officiële erkenning van SITRACANA door de overheid liet op zich wachten. De vakbond trok daarop naar de IAO-conferentie in Genève, om de schending van conventie 87 over vrijheid van vereniging aan te klagen. De demarche van de vakbond, met steun van internationale partners zoals ABVV, viel niet in dovemansoren. De Salvadoraanse minister van werk ondertekent nog voor de aanvang van de conferentie een document waarin de vakbond formeel wordt erkend.
Daar blijft het niet bij. Er volgen ontmoetingen tussen SITRACANA, andere vakbonden, en vertegenwoordigers van de IAO. Het zorgt voor enige nervositeit bij de Salvadoraanse delegatie.
Dag 5
Het werk van de voorbije dagen resulteert in een ontmoeting tussen onze vakbondsman en de Salvadoraanse minister van werk. Een tweede document wordt ondertekend waarin de minister zich engageert tot een tripartite overleg met de suikerrietsector!
Met de erkenning zijn de eerste stappen tot integratie van de informele suikerrietkappers in de bestaande sociale zekerheid gezet. Noodzakelijke stappen om de vakbond de slagkracht te geven die ze nodig heeft. Want het échte werk moet natuurlijk nog beginnen: ervoor zorgen dat de suikerrietkappers in El Salvador hun rechten ook in de praktijk kunnen afdwingen.