Peru - Estela Ospina
“We pikken de situatie waarin we ons bevinden niet meer”
Estela Ospina, 73 jaar, is de voorzitster van Asociacion National del Adulto Mayor (ANAM), een nationale ouderenvereniging in Peru. Estela: “Als ouderen zijn wij onzichtbaar in Peru, en zeker op vlak van welzijn en gezondheid. Er zijn geen geriaters; die opleiding bestaat niet aan de universiteit. In het ziekenhuis snauwen ze ons af, wassen ze ons met koud water, helpen ze ons niet naar het toilet, … En soms willen ze nog een operatie uitvoeren, ook al liggen we op sterven, simpelweg om extra geld te kunnen bijverdienen. Ik zag die wanpraktijken allemaal gebeuren bij mijn eigen moeder die 93 werd. Daarnaast is mentale gezondheidszorg onbestaande, terwijl depressies onder ouderen veel voorkomen.”
Ook op andere vlakken loopt het mis. Er zijn wel campagnes tegen geweld op vrouwen, maar oudere vrouwen worden daarbij vergeten. En voor de opvang en verzorging van ouderen bestaan er allemaal aparte plannen die nauwelijks aansluiting vinden. Er zijn ouderencentra van de sociale zekerheid, maar die zijn duur en er zijn geen financiële tegemoetkomingen. En tot slot voorziet de overheid niet in toegankelijke infrastructuur en is er nood aan betere opleidingen voor ouderenverzorgers. Aan deze wantoestanden willen de vrouwen van ANAM iets doen.
Estela: “Vroeger kwamen oudere vrouwen in de volkswijken vooral samen voor het sociale contact, maar door alle problemen die we rondom ons zagen, richtten we ANAM op. We komen wekelijks samen bij Foro Salud, de koepel van middenveldorganisaties die zetelt in de Nationale Gezondheidsraad. We leren spreken zonder vrees, bestuderen de wetgeving en formuleren concrete voorstellen aan de overheid. We pleiten voor een ouderenbeleid dat alle aparte plannen in het land verenigt in één multisectoriaal plan, dat naast gezondheid, ook onderdak, voeding, werk en alle aspecten van het leven omhelst.”
El Salvador - Yolanda Fabián
“Je kan de leefomstandigheden van onze gepensioneerden niet reduceren tot de hoogte van hun pensioen”
In El Salvador is het gezondheidssysteem gefragmenteerd. Er bestaan drie systemen naast elkaar: het private (voor rijke burgers), het systeem van de sociale zekerheid (voor formele werknemers of zij die lang genoeg hebben bijgedragen) en het openbaar systeem (voor alle andere burgers, de overgrote meerderheid die in de informele sector werkt), dat van slechtere kwaliteit is. 88% van de ouderen heeft geen toegang heeft tot het gezondheidssysteem van de sociale zekerheid en is dus aangewezen op dat publieke gezondheidssysteem.
Het minimumpensioen werd na lang strijden opgetrokken van 207 naar 300 dollar per maand. Yolanda Fabián (69) is activiste bij AJUPEBES: “Hoewel de kern van ons beleidswerk focust op pensioenen, werken we op alle domeinen die een invloed hebben op het leven van ouderen: een kwaliteitsvolle en toegankelijke publieke gezondheidszorg, openbaar vervoer, voetpaden en zelfs milieu en klimaat. Je kan de leefomstandigheden van onze gepensioneerden niet reduceren tot de hoogte van hun pensioen.”
AJUPEBES is lid van het Nationaal gezondheidsforum (Foro Nacional) dat de participatie van de Salvadoranen aan het gezondheidsbeleid bewaakt en opvolgt. Foro Nacional is intussen de vaste gesprekspartner wanneer het over het gezondheidsbeleid gaat. Yolanda: “Tijdens de vorige legislatuur zag een nieuwe gezondheidswetgeving, met heel wat inspraak van Foro Nacional, het licht. Voor ouderen zie ik een grote vooruitgang op twee vlakken. Ten eerste bepaalt de wet dat er een gezondheidscentrum moet zijn binnen een redelijke afstand van elke gemeente. Ten tweede is de ‘vrijwillige bijdrage’ afgeschaft, die in de praktijk niet zo vrijwillig was. Als je niet betaalde, kreeg je geen dokter te zien. En toch is er nog veel werk aan de winkel, want de politieke context waarin we moeten werken, wordt steeds moeilijker. De mogelijkheid tot inspraak wordt steeds beperkter.”