Gloria Kente (53) is een huishoudwerker uit Kaapstad. Op haar vorige job werd ze beledigd en mishandeld door de vriend van haar werkgever (hier doet ze haar verhaal). Maar ze liet het er niet bij. Met de hulp van de vakbond sleepte ze de man voor de rechter en ze won de zaak. Sindsdien werkt ze als ‘organiser’ (zie hieronder) voor de Zuid-Afrikaanse huishoudwerkersvakbond SADSAWU. Nu leert ze ook andere vrouwen hun rechten kennen en ervoor op te komen.
“Vaak zorgen we voor de kinderen van onze werkgever terwijl onze eigen kinderen alleen opgroeien. We werken om voor hen brood op de plank te krijgen. Heel wat huishoudwerkers zijn alleenstaande moeders. In de taxi, onderweg van en naar het werk hoor je de verhalen van misbruik wel. Maar de slachtoffers komen er niet mee naar buiten, uit schrik dat ze dan worden ontslagen en kunnen inpakken en wegwezen. Het merendeel van de gevallen van misbruik komt niet uit.”
Een organiser is iemand die werknemers werft om zich aan te sluiten bij de vakbond. Voor de vakbond van huishoudwerkers is dat een creatieve job. Huishoudwerkers vind je immers niet allemaal samen op eenzelfde werkplaats. Zij werken in de huizen van hun werkgevers, waar ze niet noodzakelijk contact hebben met andere huishoudwerkers. Organisers moeten de huishoudwerkers opzoeken in hun eigen leefwereld.
De 'vuile was' buitenhangen
“Bij SADSAWU zijn we serieus rond het thema bezig. Het geweld waarmee wij als huishoudwerkers te maken krijgen gebeurt in onze huizen en op de werkplaats. De organisers leven in hun wijken samen met andere huishoudwerkers en ook daar zijn we actief. In gevallen van intrafamiliaal geweld moeten we ons niet wegsteken of het doodzwijgen. Velen willen hun ‘vuile was niet buitenhangen’, maar het is hun recht! Alleen door erover te spreken en elkaar te helpen kunnen we gerechtigheid bekomen en de spiraal van geweld breken.

Zuid-Afrika heeft immers te kampen met een groot probleem rond geweld. Het land lijkt de controle te verliezen. Het gerecht en de politie zijn heel zwak en treden niet adequaat op. Zeker niet als het huishoudwerkers betreft. Zij worden vaak ondermijnd.”
Genderforum
Om vrouwen van onderuit weerbaarder te maken riep SADSAWU het genderforum in het leven. Gloria nam de coördinatie op zich. “We organiseren workshops rond het thema huiselijk geweld. Vroeger wisten we niet dat als een man je slaat en dan zijn verontschuldigingen aanbiedt, dat ook mishandeling is. Een eerste stap is dus de erkenning van het probleem. Tijdens de workshops wisselen huishoudwerkers ervaringen uit aan de hand van verhalen, foto’s en tekeningen. Met vraaggesprekken worden discussies uitgelokt. Het is belangrijk dat vrouwen elkaar helpen. Je hebt een plaats nodig waar er naar je geluisterd wordt, waar je je veilig voelt en je verhaal kwijt kan.”
Het is belangrijk dat vrouwen elkaar helpen. Je hebt een plaats nodig waar er naar je geluisterd wordt en waar je je veilig voelt
“Om een voorbeeld te geven; een huishoudwerker deed haar verhaal in het vakbondskantoor. Ze vertelde dat haar werkgever elke ochtend naar beneden komt in zijn onderbroek en haar vraagt om zijn broek te strijken. Telkens antwoordt ze dat ze dat de dag ervoor al deed, waarop haar werkgever heel dichtbij komt staan. In die mate dat ze zich er heel ongemakkelijk bij begint te voelen.
Na een gesprek met één van de organisers zegt ze de volgende dag aan haar werkgever dat ze het helemaal niet leuk vindt dat hij zo dichtbij komt in zijn onderbroek. Waarop de werkgever antwoordt: ‘Wel, het is de eerste keer dat je me zegt dat je het niet fijn vindt. Ik dacht dat je het wel leuk vond om naar me te kijken in mijn onderbroek.’
Dus wat zou er gebeurd zijn als ze zich niet zo ongemakkelijk had gevoeld en niet om raad was komen vragen? Huishoudwerkers zijn kwetsbaar. We werken bij de mensen thuis, staan heel dicht bij hen en voelen ons vaak deel van het gezin. Maar er is een fundamenteel machtsonevenwicht binnen de werknemer-werkgeversrelatie. We willen waakzaamheid creëren bij de huishoudwerkers.”

huishoudwerkers laten hun stem horen
“Als volgende stap organiseren we trainingen om op een gepaste manier te reageren in het geval van huiselijk geweld. Vele van de huishoudwerkers gingen niet naar school. Als er met hen iets gebeurt en ze weten niet hoe ze in gesprek moeten gaan met de persoon die hen zou kunnen helpen, is dat al een eerste probleem. We maken hen dus mondiger.
Ten slotte organiseren we uitwisselingsfora binnen de vakbondskoepel met als centrale vraag: ‘Wat moeten we doen om rechtvaardigheid te bekomen?’ Vanuit onze ervaringen en expertise laten we onze stem horen en maken we onze eisen kenbaar. Vrouwen worden ziek, krijgen chronische aandoeningen. Ik maakte het zelf mee: op de duur kan je lichaam het niet meer aan. De overheid moet een rol spelen om ons te beschermen en campagnes voeren met als doel paal en perk te stellen aan alle vormen van geweld; op onze werkvloer en in onze huizen. Tot het zover is zullen we hiervoor blijven strijden op nationaal én internationaal niveau.”