Gezondheid voor anderen is ook onze zorg

Op mondiaal vlak worden deze rechten beperkt door complexe uitdagingen. Ongelijkheid, armoede, genderdiscriminatie en culturele normen maken het moeilijk om volledige controle te hebben over seksuele en reproductieve gezondheid. Daarnaast wordt de toegang tot essentiële gezondheidsdiensten maar al te vaak ondermijnd door gebrekkige infrastructuur, beperkte middelen en politieke instabiliteit. In sommige regio’s spelen ook religieuze en politieke druk een grote rol, waardoor beleid rond SRGR wordt verstrengd en de toegang tot noodzakelijke diensten beperkt wordt. Als gevolg hiervan worden veel mensen geconfronteerd met onveilige praktijken, een verhoogd risico op complicaties tijdens zwangerschap en bevalling, en een gebrek aan bescherming tegen seksueel overdraagbare aandoeningen. Het wereldwijd bevorderen van SRGR vereist dan ook niet alleen aandacht voor de gezondheidszorg, maar ook een aanpak van bredere maatschappelijke en structurele obstakels die gelijkheid en gezondheidsrechten in de weg staan.

Daarom is er nood aan verandering. We moeten drempels verlagen van de toegang tot gezondheidszorg, want daar heeft iedereen recht op. Het recht op gezondheid voor onszelf én voor anderen, is onze zorg. Ondanks de moeilijke context blijven onze partners in Bolivia, Peru, Honduras, El Salvador, Cuba en Zimbabwe zich inzetten voor SRGR.

• In Bolivia werkt Colectivo Rebeldía met jongeren in kansarme wijken rond seksuele voorlichting. Ze werken daarnaast ook met vrijwilligers en gezondheidspromotoren die een brug vormen tussen een professionele groep van dokters, gynaecologen en de rurale gemeenschappen. Ze doen dit aan de hand van een intersectionele en interculturele manier van aanpak, die rekening houdt met de taal, inheemse praktijken en gewoontes.
• In Peru zet Promsex zich in voor het recht op een therapeutische abortus voor meisjes onder de 14 jaar. Abortus is er wettelijk alleen toegestaan wanneer het leven of de gezondheid van de vrouw in ernstig gevaar is. Elke dag worden 4 meisjes jonger dan 14 jaar moeder in Peru. Promsex strijdt, ondanks een repressief en autoritair regime, voor een inclusieve en toegankelijke gezondheidszorg.
• In Honduras blijft Visitación Padilla werken aan de decriminalisering van abortus in het geval van een zwangerschap die levensbedreigend is, het gevolg is van een verkrachting, of wanneer er sprake is van foetale misvormingen. Het uitvoeren of verkrijgen van een abortus kan worden bestraft met gevangenisstraf voor zowel de vrouw als de betrokken zorgverlener. Dankzij druk van het middenveld is er sinds maart 2023 de verkoop en het gebruik van de morning-afterpil toegelaten.
• Salvadoraanse vrouwen hebben gedurende hun leven erg beperkte toegang tot diensten op het gebied van SRGR. Bovendien worden ze geconfronteerd met veel geweld, in al zijn vormen en modaliteiten. AMSATI versterkt gezondheidscomités en zet in op sociale controle van het gezondheidsbeleid. Op die manier kan de Salvadoraanse bevolking meer inspraak krijgen in de zorg.
• In Cuba staat CENESEX, het Nationaal Centrum voor Seksuele Opvoeding, in voor het nationaal programma van seksuele opvoeding en gezondheid. Ze volgen de evolutie en naleving van seksuele rechten op door middel van sensibiliseringsactiviteiten en vormingen, en bieden bijstand aan personen wiens seksuele rechten geschonden zijn.
• De gezondheidskloof tussen arm en rijk is sterk aanwezig in Zimbabwe. Citizens Health Watch werkt er aan een inclusieve gezondheidszorg door in te zetten op een betere toegang tot seksuele en reproductieve gezondheidszorg voor belangrijke bevolkingsgroepen zoals LGBTQIA+, jonge moeders, mensen met een hiv-besmetting, personen met een drugsverslaving… De organisatie richt zich op het werken via ‘monitors’, of community health workers. Zij doen outreachend werk naar de gemeenschap, verspreiden kennis en proberen ook de toegang tot gezondheidsposten zichtbaarder te maken.

FOS werkte in 2024 hard aan het de bewustwording van het thema seksuele en reproductieve gezondheid en rechten. In april lanceerden we de online campagne “(R)evolutie! Onze gezondheid, onze rechten, onze zorg.” In het kader van deze campagne ontvingen we vijf bezoekers uit onze partnerlanden Peru, El Salvador en Honduras. Een week lang vonden een uitwisselingen plaats met Belgische partners, middenveldorganisaties en beleidsmakers waar er interessante gesprekken en presentaties plaatsvonden over de situatie in deze specifieke landen.

Daarnaast sloegen we de handen in elkaar met Rebelle op de Internationale Dag voor een Veilige Abortus op 28 september. Tijdens een filmfestival in Leuven werd een aangrijpende film getoond over een jonge vrouw in de jaren ’60 die in gevaarlijke omstandigheden een abortus liet ondergaan. Na de film volgde een panelgesprek over het recht op abortus waar onze collega de internationale context uit onze partnerlanden verduidelijkte.

We sluiten deze campagne af op 25 november, de Internationale Dag tegen Geweld op Vrouwen. Ter afsluiting van onze SRGR campagne plannen we een straatactie in Gent en met online zichtbaarheid om het recht op veilige abortus onder de aandacht te brengen. We willen bewustzijn creëren en aandacht vragen voor het recht op abortus, dat in veel delen van de wereld niet vanzelfsprekend is en zelfs illegaal en strafbaar kan zijn. We roepen mensen op om zich uit te spreken tegen geweld tegen vrouwen en gendergerelateerd geweld in brede zin. Het ontzeggen van het recht op abortus – het ontnemen van de keuzevrijheid, het dwingen tot het voldragen van een ongewenste zwangerschap of het aanzetten tot illegale en gevaarlijke abortusmethoden – is een vorm van gendergeweld. We willen duidelijk maken dat dit onacceptabel is en mensen de kans bieden om hun stem hierover te laten horen.