Nog nooit was het vertrouwen in politici bij de bevolking zo laag, steeds meer populistische leiders zwaaien de plak en mensenrechten staan wereldwijd onder druk. In een klimaat van groeiende polarisering is een ding duidelijk: het politieke spel van weleer is in beweging. Niet alleen zijn er grootmachten zoals China die openlijk de democratie afzweren. De globalisering als een supranationale, niet verkozen macht zorgt voor veel onrust.
Globalisering
Mondiale problemen vereisen een internationale aanpak. Maar steeds vaker wordt globalisering als een bedreiging gezien: een gevaar voor de eigen economie en voor de nationale veiligheid. De macht ligt op een hoger niveau, maar daardoor lijkt die ook verder van de gewone vrouw en man te liggen.
Dankzij globalisering konden consumenten nooit zo veel en goedkope goederen kopen, ontsnapten honderden miljoenen mensen uit armoede en zijn er geen reisgrenzen meer. Maar de ongelijkheid binnen landen nam toe en nationale overheden verloren macht om economieën en grenzen in handen te houden. Staten zijn steeds maar afhankelijk van elkaar, maar politieke systemen blijven landelijk opgedeeld.
Fake news
Het internet zorgt voor een bron van informatie die openstaat voor de massa. Nog nooit was nieuws zo voorradig en snel aanwezig. Maar ook fake news verspreidt zich sneller dan ooit. Mensen zijn soms fout geïnformeerd en nemen waanideeën voor waar. In sommige landen verstoort het zelfs het verkiezingsproces.
Populistische leiders maken er handig gebruik van. Ze spelen op een snelle manier in op de onmacht die veel burgers vandaag voelen. Traditionele politieke partijen vinden hier moeilijk een antwoord op, hun ledenaantallen en stemmers zijn dan ook in dalende lijn. Steeds meer mensen organiseren zich niet langer in ‘reële’ bewegingen, maar vinden elkaar in online ‘geloofsgemeenschappen’ waar politieke ideeën de koers bepalen en de verbondenheid vergroten.
Directe participatie!
Op het Europese continent trekken steeds minder mensen naar de stembus. Onbegrip en weinig geloof in de nationale politieke beslissingen spelen daarbij een belangrijke rol. De hoogtij van democratie in het stemhokje lijkt voorbij.
Maar er zijn ook mensen die de democratie nieuw leven willen inblazen. Ze willen op een andere manier deelnemen aan beleidsbeslissingen, ze willen meer directe inspraak. Ze willen actief betrokken worden. Die verschillende groepen mensen willen richting aan de samenleving geven buiten het politiek stelsel om. Daarvoor zijn er diverse methoden: ze leggen het werk neer, komen op straat, laten hun stem horen via sociale media, kopen of eten bepaalde producten wel en andere niet. Ze organiseren zich in burgerorganisaties of allianties of spannen een rechtszaak aan tegen de overheid.
Die initiatieven kunnen positief zijn en de democratie versterken. Van een bestuur van politici naar een ‘governement by the people’. Door middenveldorganisaties en burgerinitiatieven te betrekken bij het beleid gelooft FOS dat de beslissingen beter zullen afgestemd zijn op de noden van de bevolking. Commerciële belangen zullen niet langer doorwegen op gemeenschapsbelangen. Dat zal de gelijkheid en mensenrechten voor velen ten goede komen. En de democratie sterker maken.
In ons magazine kijken we naar hoe de democratie verder reikt dan het stemhokje. Hieronder vind je enkele tips hoe ook jij aan politiek kan doen.