Interview: ‘Colombia? Complex maar hoopvol’

Interview met Belgische journalist en documentairemaker Bibbi Abruzzini

Bibbi Abruzzini - Belgische journalist en documentairemaker

Hoe breng je de moeilijke sociale strijd voor waardig werk in beeld? Met die vraag in het achterhoofd trok Bibbi Abruzzini naar Colombia. Haar antwoord is de documentaire Tierra de Lucha.

TierraDL-WebSpeciaal2
Pagina

Tierra de Lucha

Het prachtige Colombia kent haar schaduwzijde. Arbeiders krijgen er te maken met uitbuiting en schendingen van mensenrechten. Toch gaan ze radicaal voor een beter land. Dit is hun verhaal, dit is Tierra de Lucha.

Lees verder

In 2018 werd Bibbi gevraagd om de strijdvaardigheid van suikerrietkappers, boeren, huishoudwerkers en inheemse gemeenschappen in Colombia te vertalen naar het grote doek. Samen met Dimitri Vanham en Ioanna Gimnopoulou, de organisaties FOS, SOLSOC en ISVI bezocht ze Colombiaanse gemeenschappen, activisten en sociale organisaties.

Een half jaar later leerde de wereld de documentaire Tierra de Lucha kennen. We strikten haar voor een interview.

Hoe was het om je een weg te banen door het complexe Colombia?

Je moet luisteren naar de mensen. Het is belangrijk om een eerlijk gesprek aan te gaan, zeker wanneer een documentaire gedragen wordt door persoonlijke verhalen.

Het moeilijkste was om voldoende voorbereid te zijn. De sociale problemen in Colombia zijn moeilijk te doorgronden. We spraken zo veel verschillende mensen met elk hun eigen achtergrond en visie op problemen en ook in ons team zaten verschillende experten. Zonder een stevige basis om de docu uit op te bouwen, was al het werk een maat voor niets geweest.

Trailer van de documentaire Tierra de LuchaBron:

Het resultaat is alleszins een hoopgevend signaal geworden...

Dat is dankzij solutions journalism. Het is een manier om iets in beeld te brengen, zonder negativiteit en de focus op sensatie. Ik wil graag échte mensen aan bod brengen, die zich inzetten om het status-quo te doorbreken. Je moet daarom niet altijd de positivist uithangen, maar genuanceerd het licht aan het einde van de tunnel in beeld brengen.

De nadruk ligt zo op empathie, eerder dan op de grote problemen. Ik werk graag met accenten van weerbaarheid, kracht en actie.

De verhalen waren emotioneel overweldigend

Bibbi Abruzzinidocumentairemaker Bibbi Abruzzini

Je stelt je als documentairemaker dus kwetsbaar op. Maakt dat een project zwaarder?

Het was het meest intensieve project waaraan ik ooit heb gewerkt. Ik was al in Colombia geweest, maar nu ontdekte ik een volledig andere kant van het land. Wanneer je omringd bent door tien bodyguards voor een gesprek met een bedreigde vakbondsactivist, laat dat een enorme impact na.

Ik herinner mij dat ik naar huis telefoneerde na de eerste week. Ik ben spontaan beginnen huilen, ook al had ik het gevoel dat ik lekker in mijn vel zat. We hadden net twee dagen op suikerplantages gefilmd, waar mensen als moderne slaven door het leven gaan. Wat de mensen vertelden, het vertrouwen dat we kregen, het was emotioneel overweldigend.

Welk verhaal liet het meeste impact na?

De ontmoeting met suikerrietkapper José in de buurt van de stad Cali. We gingen er bij zonsopgang naartoe en zagen hoe zijn vrouw rijst klaarmaakte voor zijn middaglunch. Elke ochtend staat ze om vier uur op. Hun dagen zijn zo lang dat ze nooit rust kennen.

Toen ik met de vrouw sprak, vertelde ze me hoe hard het leven kan zijn. De families van suikerrietkappers werken zich kapot om toch maar te overleven. Toch straalde er een intense zachtheid van haar uit. Ze was enorm gastvrij en open over haar leven. Toen we de rest van de dag haar man volgden op het veld, die onafgebroken doorwerkte in de meest zware omstandigheden, voelde ik veel empathie voor de familie. Het is ook zij die als laatste het woord neemt in de docu: ‘nuca es tarde para luchar’, het is nooit te laat om te strijden.

Suikerrietkapper in Colombia
Een Colombiaanse suikerrietkapper. FOS strijdt samen met lokale organisaties in Colombia voor waardig werk.beeld:

Is die strijdvaardigheid dan nodig?

Blijkbaar. De visie van ondernemingen, multinationals en de regering van Duque komt niet aan bod. Dat was niet mogelijk, want dan zouden de lokale organisaties die we interviewden te nadrukkelijk in het vizier komen. We moesten zelfs verschillende getuigenissen schrappen, gewoon omdat het te gevaarlijk is. Bepaalde onderwerpen kunnen blijkbaar nog steeds niet besproken worden. Zelfcensuur is daar een gevolg van.

Er is veel aan het gebeuren in Colombia. Ik hoop vooral dat het publiek na de screening zich wil verdiepen in wat lokale gemeenschappen doen. Want er valt veel inspiratie uit te halen.

FOS zet deze zomer de schijnwerpers op Colombia. Samen met lokale Colombiaanse organisaties en de Belgische organisaties SOLSOC en ISVI maakten we het project Tierra de Lucha.

Een fototentoonstelling en een documentaire tonen de uitdagingen en de weerbaarheid van de Colombiaanse bevolking. Ook de strijd van Colombiaanse huishoudwerkers wordt uitvoerig belicht.

Jonge Colombiaan op een paard
beeld:

Dus de eindbalans is positief?

Zeker. De excessen van kapitalisme zijn niet te verantwoorden. Denk aan de werkomstandigheden en de pure uitbuiting. Ik zag mensen sterven om te overleven, hoe basisrechten worden ontnomen, maar dat is iets waar we samen tegenin kunnen gaan.

Ik blijf geloven dat een transparante, progressieve vorm van internationale solidariteit daar verandering in kan brengen. De mensheid kan dingen overwinnen. De wereld verandert en blijft veranderen. Daarom moeten we ervoor zorgen dat de juiste stemmen gehoord worden, zodat we met optimisme vooruit kunnen kijken.

Download

Tierra de Lucha poster Nederlands
pdf, 2 MB

Presentatiemap: Tierra de Lucha

Hoe kwam Tierra de Lucha tot stand? Wie hield de lens vast? Je ontdekt het in deze presentatiemap.

Download pdf