Kan je kort uitleggen wat SINTRAIMAGRA doet?
“SINTRAIMAGRA is een vakbond die verschillende sectoren vertegenwoordigt, waaronder ook huishoudpersoneel. Huishoudwerkers zijn een moeilijk te bereiken groep. Ieder werkt immers in een ander huis, voor een andere werkgever. Wat wij proberen te doen is hen te bereiken, hen samen te brengen en hen bij te brengen wat hun rechten zijn. Want net als alle andere werknemers hebben ze rechten die gerespecteerd moeten worden, denk maar aan een eerlijk loon of aansluiting bij een ziekteverzekering. Als een werkgever bepaalde rechten van zijn huishoudhulp geschonden heeft, bijvoorbeeld als hij minder dan het minimumloon uitbetaalt, verschijn ik op het toneel. Als advocaat verleen ik juridische bijstand en verdedig ik huishoudwerkers in rechtszaken tegen hun werkgevers.”
Waarom is dat nodig?
“In Colombia worden de rechten van huishoudwerkers nogal vaak geschonden. Beter gezegd, ze worden meer geschonden dan gerespecteerd. Huishoudwerkers worden meestal niet gezien als echte werknemers. Het begint al wanneer ze in dienst treden: bijna nooit krijgen ze een schriftelijk arbeidscontract met een vastgelegd loon, gereguleerde werkuren, bijdragen aan de sociale zekerheid of transportvergoedingen. Huishoudwerkers krijgen vaak minder dan het wettelijk minimumloon uitbetaald. Ze werken dagen van 12 uur of meer, worden niet aangesloten bij een ziekteverzekering of pensioenkas enzovoort. Hoewel dat volgens de wet allemaal wel zou moeten.”
“Los van die schendingen van het arbeidsrecht worden huishoudwerkers vaak slecht behandeld door hun bazen. Verhalen van fysiek, verbaal en zelfs seksueel misbruik hoor ik jammer genoeg tijdens iedere bijeenkomst. Zeker de huishoudwerkers die inwonen bij een gezin hebben het zwaar. Ze staan als eerste op en gaan als laatste slapen: ze staan op ieder uur klaar. En wat krijgen velen in ruil? Verwijten, gescheld, een pak slaag of seksueel misbruik door hun baas.”
Geen medelijden maar medewerking is de slogan waarmee we dit voorjaar uitpakken. We pleiten voor structurele ontwikkelingssamenwerking weg van de clichés. Sturen we lunchpakketten naar arme naaisters of versterken we de vakbond die voor collectieve loonsopslag gaat? Doneren we onze overschot aspirines of steunen we gezondheidsorganisaties die strijden voor de rechten van iedereen?
FOS gelooft dat iedereen moet kunnen terugvallen op een aantal basisrechten. Wij zetten ons in om die basisrechten te garanderen door duurzaam samen te werken met organisaties die slachtoffers van ongelijkheid verenigen. Daarbij hebben we respect voor ieders autonomie en achtergrond.
“Het is zo onrechtvaardig. Deze vrouwen – huishoudhulp is voornamelijk een vrouwelijk beroep, al zijn er steeds meer mannen die huishoudwerk verrichten – geven alles voor hun werkgever: hun tijd, hun lichaam, hun ziel, hun leven. Ze laten hun kinderen achter om te zorgen voor die van iemand anders. En dan, omdat ze te assertief, “niet goed genoeg” of te oud zijn, worden ze als honden op straat gegooid. Zonder ontslagvergoeding uiteraard.
Ons werk is dus jammer genoeg nodig. Zolang huishoudwerkers hun rechten niet kennen, kunnen ze die ook niet laten respecteren.”
Jullie krijgen ook steun vanuit België
“De solidariteit vanuit België is heel belangrijk voor ons. Zonder zou het niet eenvoudig zijn om ons werk te doen, we zijn maar een kleine vakbond. De huishoudwerkers verdienen zo weinig, dat we van hen geen grote financiële bijdragen kunnen vragen. Van de Colombiaanse overheid hoeven we ook geen steun te verwachten. De steun aan vakbonden en middenveldorganisaties is immers erg beperkt. Wij nemen geen blad voor de mond, en klagen ook de overheid aan die er niet in slaagt haar wetten te doen naleven. Je eigen critici ondersteunen? Liever niet, denkt onze overheid.”
Met onze campagne 'geen medelijden' leggen we enkele stellingen voor aan het publiek. Wat zou jij antwoorden op de vraag: “Geven we voedselpakketten aan de huishoudwerkers, of vormingen over hun rechten?”
“De vormingen zijn zonder twijfel het belangrijkst, want daarmee geven we de huishoudwerkers kennis. Dat is het enige dat je meeneemt in je graf. Zonder kennis van je rechten kom je nergens. Dan kan je jezelf niet verdedigen en niemand zal het in jouw plaats doen. Zonder kennis lijkt alles onveranderbaar en kan je evengoed opgeven.
Tijdens vormingen met nieuwe groepen zie ik huishoudwerkers grote ogen trekken. Bijvoorbeeld als we vertellen wat het wettelijke minimumloon is, dat hun werkgevers bijdragen moeten betalen aan de sociale zekerheid, dat ze recht hebben op transport- en familiegeld of dat er een bijdrage moet betaald worden voor hun pensioen. Ze hebben vaak geen idee van hun rechten, en beseffen dan pas wat hen allemaal ontnomen wordt. Ik hoor hen dan vaak zeggen “Als ik dit eerder had geweten…”. Sommigen geven hun ontslag meteen na de eerste vorming en gaan op zoek naar beter. Al is dat ook niet gemakkelijk natuurlijk. Het zijn meestal arme vrouwen en mannen, en ieder vast inkomen – hoe laag en zuur verdiend het ook is – is nodig om brood op de plank te krijgen.
De vraag van jullie campagne is dan ook moeilijk. Natuurlijk vind ik vorming geven belangrijker dan brood uitdelen, maar toch heb ik ook dat tweede al gedaan. Tijdens bijeenkomsten met de vrouwen verloten we soms voedingswaren en we geven hen ook steeds een snack of een maaltijd. Dat is een kleine, maar voor sommigen, belangrijke motivatie om te komen luisteren. Als we hen zo kunnen bereiken, vind ik dat dat moet kunnen.
Daarnaast heb ik het er als mens soms moeilijk mee om hen niets te geven. Momenteel werk ik mee aan een rechtzaak van een 70-jarige vrouw die meer dan 40 jaar voor zes verschillende werkgevers gewerkt heeft. Ze kan niet meer werken. Haar lichaam is op, maar ze heeft geen pensioen en haar karige loon volstond niet om iets te sparen voor later. Ik neem haar zaak ter harte en bereid schadeclaims voor om achterstallig loon en bijdragen aan de pensioenkas terug te vorderen. Hopelijk winnen we deze zaak. Maar elke keer als ik haar zie, weet ik dat ze honger heeft. Ik neem dus altijd een boodschappentas vol eten voor haar mee. Ik kan gewoon niet anders, al weet ik wel dat de echte oplossing ligt in een goede afloop van de rechtszaak, in gerechtigheid.”
‘Zonder kennis van je rechten kom je nergens’
Ben je hoopvol?
“Ja! Volmondig ja! Als ik bij de huishoudwerkers ben, zie ik een soort van scheidingslijn tussen wat was en wat er zal komen. De jongere generatie wil niet langer meemaken wat ze hun moeders zagen ondergaan. Ze willen niet gaan voor minder dan de wettelijke minimumvereisten. Ze laten steeds vaker hun stem horen, nemen ontslag als hun terechte eisen niet worden ingewilligd en gaan op zoek naar een andere job. Steeds meer huishoudwerkers zeggen ‘Basta! Gedaan met het misbruik.’
Momenteel zijn we met SINTRAIMAGRA nog niet overal in Colombia actief, maar beetje bij beetje bereiken we meer mensen. Onlangs volgde er een vrouw een workshop. Meteen nadien vroeg ze ons om in haar buurt opnieuw een workshop te organiseren, want ze kende wel wat huishoudwerkers. Ze hielp met de organisatie en in een klap bereikten we 53 nieuwe leden. Het klassieke vermenigvuldigingseffect van vorming in de praktijk dus.
Wat me ook hoopvol stemt, is dat we al rechtszaken gewonnen hebben. In de wet hebben huishoudwerkers rechten. Het is nu kwestie van die af te dwingen en om te zetten in de praktijk.
En dat is niet gemakkelijk, want we moeten een mentaliteitsverandering teweeg brengen bij de Colombiaanse bevolking. Iedereen met een huishoudhulp moet gesensibiliseerd worden dat ze een werknemer in huis hebben, een werknemer met rechten. Er is nog een lange weg te gaan, maar er zijn positieve signalen. Zo werd onlangs een tijdlang een sensibiliserende spot uitgezonden op de nationale televisie over het minimumloon voor huishoudpersoneel.”
Jouw persoonlijke engagement en inzet werd beloond met de Silver Rose Award van Solidar. Heb je nu alles bereikt?
“Geld is niet het belangrijkste in een mensenleven. Ik vind het leuker om een dank u te krijgen van iemand die ik echt kan helpen. Ik ging rechten studeren vanuit een bepaald idealisme: de wet is er om gerespecteerd te worden, om iedereen een gelukkig en waardig leven te garanderen. Daar wil ik graag mijn steentje aan bijdragen.”
SINTRAIMAGRA en FOS werken samen aan de realisatie van de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen
Blijf op de hoogte
Meer weten over Colombiaanse huishoudwerkers? Schrijf je in op onze nieuwsbrief!