De impact van klimaatverandering op SRGR is een complexe en urgente kwestie die vaak over het hoofd wordt gezien in het bredere klimaatdebat. Vooral vrouwen, meisjes en andere kwetsbare groepen worden zwaar getroffen. Voor hen betekent dit niet alleen een bedreiging voor hun gezondheid, maar ook voor hun autonomie en rechten.
Grote impact op vrouwen
FOS-partnerland Mozambique is al lange tijd kwetsbaar voor de gevolgen van klimaatverandering. Cyclonen, droogte en overstromingen verwoesten de infrastructuur en verstoren bevoorradingsketens. Dit heeft ernstige gevolgen voor het levensonderhoud van vrouwen, vooral op het platteland, die afhankelijk zijn van landbouw en informele handel. De vernietiging van wegen, markten en gezondheidsvoorzieningen maakt het voor hen moeilijk om essentiële diensten, zoals SRGR-zorg, te bereiken. Tijdens crises lopen vrouwen bovendien het risico op seksuele intimidatie, wat hun kwetsbaarheid vergroot. Het verlies van inkomen, gecombineerd met het gebrek aan toegang tot zorg, maakt het voor plattelandsvrouwen en ontheemde vrouwen nog moeilijker om voor zichzelf en hun gezin te zorgen, wat herstel bemoeilijkt.
De elkaar overlappende crises in Mozambique, waaronder politieke instabiliteit en klimaatverandering, hebben vrouwen zwaar getroffen, vooral op het platteland en in vluchtelingenkampen. Een duurzame herstelstrategie moet rekening houden met de verschillende behoeften van vrouwen door prioriteit te geven aan toegang tot SRGR-diensten, economisch empowerment en klimaatbestendige infrastructuur.
Ook in Zimbabwe heeft klimaat een aanzienlijke impact op gezondheid en SRGR. Vrouwen in landbouwgebieden ervaren onregelmatige en langdurige menstruaties, die ze toeschrijven aan extreme hitte. Hittestress verergert ook de symptomen van de menopauze bij vrouwen aan het einde van hun reproductieve jaren.
Daarnaast heeft het toegenomen gebruik van chemicaliën in de tuinbouw langetermijneffecten op de voortplanting bij zowel mannen als vrouwen, wat kan leiden tot verminderde vruchtbaarheid. Hoewel hier meer medische studies voor nodig zijn, wordt dit steeds meer gezien als een gevolg van klimaatverandering.
Natuurrampen zoals overstromingen, droogte en stormen vernietigen gezondheidsinfrastructuren, waardoor de toegang tot essentiële zorg – zoals anticonceptie, zwangerschapszorg en behandeling van seksueel overdraagbare aandoeningen – beperkt wordt. Klimaatverandering veroorzaakt bovendien migratiebewegingen, waardoor mensen vaak terechtkomen in overvolle vluchtelingenkampen, waar vrouwen en meisjes extra kwetsbaar zijn voor seksueel geweld.
Beleidsmakers moeten de verbanden tussen klimaatverandering en SRGR erkennen en een beleid ontwikkelen dat zowel de klimaatcrisis aanpakt als de rechten van individuen beschermt. Ze moeten investeren in sterke, klimaatresistente gezondheidszorg waarbij aandacht is voor het versterken van de bescherming tegen gendergerelateerd geweld, vooral in vluchtelingenkampen en andere kwetsbare gebieden.
Alleen door klimaatverandering in combinatie met sociale rechtvaardigheid aan te pakken, kunnen we een toekomst creëren waarin iedereen gelijke toegang heeft tot seksuele en reproductieve gezondheidszorg, ongeacht de uitdagingen die de planeet voor ons oplegt.