Genderspecifieke aanpak tegen klimaatverandering
Isabel Matine van COMUTRA vertelt over de genderspecifieke gevolgen van de achteruitgang van het milieu: “Klimaatverandering wordt een steeds dringender probleem binnen de Mozambikaanse context. Natuurrampen kunnen zich voordoen op elk moment. Die hebben vaak meer gevolgen voor vrouwen en meisjes. Vooral vrouwen moeten brandhout sprokkelen wanneer infrastructuur wordt beschadigd door natuurrampen. Zij moeten voor de kinderen en het eten zorgen, zelfs in crisistijden. Het zijn ook vrouwen die seksueel worden misbruikt of volledig opzij worden gezet wanneer humanitaire hulp wordt verdeeld die initieel bedoeld is voor hen. Daarom vinden we het belangrijk om vrouwelijke werknemers over klimaatverandering te onderwijzen. Ons doel is om beleidsmakers te beïnvloeden zodat vrouwen weerbaarder tegen klimaatverandering worden.”
Milieu en gelijkheid
De omgang met het milieu is de sleutel tot gelijke en duurzame gemeenschappen. Het milieubehoud is een politieke en maatschappelijke uitdaging met genderimplicaties. Tekens van verslechtering van het klimaat hebben effect op de meest kwetsbare gemeenschappen. Ze kunnen de tekens dus niet langer negeren. Kwetsbare mensen hebben over het algemeen een zwakker incasseringsvermogen, en hebben wellicht meer tijd en steun nodig om zich te herstellen. Ze zijn vaak niet de oorzaak van klimaatverandering, maar hebben beperkte macht om fundamentele veranderingen teweeg te brengen. Het is belangrijk om de weerbaarheid van kwetsbare gemeenschappen tegen milieurisico’s te versterken.
Mozambique en Zimbabwe worden, volgens de Global Climate Change Index (2019), het zwaarst getroffen door de gevolgen van klimaatverandering. Hernieuwbare energie in Mozambique en Zimbabwe kan daardoor moeilijk een grotere rol spelen.
Gezondheidsvoordelen
Egness Kapfunde uit Zimbabwe onderstreept het voordeel van alternatieve energiebronnen vanuit een vrouwelijk perspectief. “Ga er niet van uit dat de energie-infrastructuur genderneutraal is. Als vrouwelijke landarbeiders zijn wij ons niet bewust van energiebronnen zoals zonne-energie of biogas. Als vrouwelijke landarbeiders kiezen we voor traditionele brandstoffen. We besteden meer tijd en geld aan het aanschaffen van energie. Onze gezondheid gaat achteruit omdat we te veel vertrouwen op onveilige energiebronnen.”
Verbeterde gezondheidscentra dragen bij tot een grootschaliger gebruik van de gezondheidszorg, waaronder seksuele en reproductieve gezondheid en rechten. Hierdoor verbetert de levenskwaliteit van vrouwen. Hamunei Mafuta, een zorgverlener in een ziekenhuis in Zimbabwe, ziet verbetering van de gezondheidszorg door het aanpakken van gender- en milieuproblematieken. “De gezondheid van moeders blijft een eerste vereiste in landbouwgemeenschappen, waar gezondheidszorgsystemen ontzettend zwak zijn. De acties van GAPWUZ rond de installatie van zonnesystemen hebben de sterftecijfers teruggedrongen. Dit in vergelijking met de periode waarin verpleegkundigen kaarsen moesten branden voor nachtelijke bevallingen. Van oktober 2020 tot december 2020 hadden we achttien baby’s die veilig ’s nachts werden geboren en slechts twee vrouwen die werden doorverwezen naar het groot ziekenhuis in Mvurwi.”