Onderdeel van
claim je seksuele rechten
CLAIM je seksuele rechten Ga naar dossier
peru-betoging-niunamenos-abortus

Morning-afterpil terug in Peru

Promsex haalt slag thuis

Eind augustus besliste een Peruaanse rechtbank dat de morning-afterpil opnieuw gratis beschikbaar moet zijn in alle openbare ziekenhuizen. Een belangrijke overwinning voor FOS-partner Promsex, die al lang armere vrouwen en meisjes steunt in hun recht om een ongewenste zwangerschap te vermijden.

LocatiePeru
CategorieGenderNieuws

In 2013 bezocht onderzoeksrechter Violeta Gomez het openbaar ziekenhuis in een sloppenwijk ten Zuiden van Lima. Ze nam er de getuigenis af van een meisje van twaalf dat door een vriend verkracht was. “Ze had verwondingen en wou absoluut een zwangerschap vermijden”, vertelt ze. “Niemand in het ziekenhuis zei haar welke pil ze moest nemen. Ik legde het uit aan haar ouders. Ze vroegen de pil aan de dokters, maar die zeiden dat het verboden was die gratis aan te bieden.”

“Omdat de ouders uiterst arm waren, hielden ze een kleine collecte onder vrienden voor de 25 sol (7 euro) die nodig waren om de pil in een privé-apotheek te kopen. Toen ik dat meemaakte, vond ik dat ik niet langer kon toekijken hoe arme meisjes die slachtoffer zijn van een verkrachting, zwanger dreigen te worden omdat de overheid hen geen morning-afterpil wil toedienen. Daarom besloot ik naar de rechtbank te stappen, met de steun van Promsex.”

Wettelijk vastgelegde discriminatie

“Hopelijk komt hiermee een einde aan de discriminatie tegen duizenden arme vrouwen die het slachtoffer worden van seksueel geweld”

In Peru bevallen elke dag vier meisjes onder de zestien jaar. In 60% van de gevallen is dat het gevolg van een verkrachting. Tot 2009 konden alle vrouwen en meisjes in elk openbaar ziekenhuis gratis een ‘anticonceptivo oral de emergencia’ krijgen, de morning-afterpil dus. Net zoals dat in alle andere landen van Zuid-Amerika tot op heden het geval is.

Tot het grondwettelijk hof, onder druk van de oerconservatieve ngo ‘ALA Sin Componendas’ en de farmaceutische industrie, in 2009 een vonnis uitsprak dat stelde dat het niet wetenschappelijk bewezen was of de pil al dan niet abortief is. Dus mocht de overheid ze niet langer gratis bezorgen, maar mochten apotheken mochten ze wel blijven verkopen. Met andere woorden: enkel wie centen genoeg heeft en weet waar hij terecht kan, kan een ongewenste zwangerschap vermijden. Maar niet arme tieners of wie afgelegen in het Amazone-oerwoud woont. Een wettelijk vastgelegde discriminatie.

In afwachting van een definitief oordeel van een hogere instantie, heeft een rechtbank Violeta Gomez nu gelijk gegeven. De advocaten van Promsex konden de rechter overtuigen dat de Wereldgezondheidsorganisatie en diverse wetenschappelijke studies duidelijk bewezen hebben dat de pil niet tot abortus leidt. De pil stelt de ovulatie uit, dus van abortus is geen spraken. Daardoor moet de morning-afterpil van de rechter binnen 30 dagen in alle openbare ziekenhuizen opnieuw gratis verkrijgbaar zijn.

Einde van discriminatie

Susana Chavez
Susana Chavez, algemene directeur van PROMSEX

De minister van Gezondheid en de ganse regeringsploeg hebben al verklaard dat ze dit strikt gaan uitvoeren. “Dat wordt een volgende etappe in de lange strijd”, reageert Susana Chavez van Promsex. “Hopelijk komt hiermee een einde aan de discriminatie tegen duizenden arme vrouwen die het slachtoffer worden van seksueel geweld en geen zwangerschap wensen. Toegang tot de morning-afterpil is een recht dat de overheid hen niet kan weigeren. Samen met Foro Salud, een andere gezondheidsorganisatie, gaan we nauwgezet toezien op de correcte uitvoering van de gerechtelijke beslissing in de verschillende Peruaanse regio’s.” Foro Salud, ook partner van FOS, heeft een lange traditie van sociale controle met enquêtes in de ziekenhuizen en zal nu ook nagaan of patiënten effectief en gratis de morning-afterpil toebedeeld krijgen.

“Patricia Garcia belde ons al om samen te strijden voor de pil, nog voor ze minister van Gezondheid werd”, legt Rossina Guerrero van Promsex uit. “Ook haar universiteit werkt volop mee, net als diverse instanties van de Verenigde Naties, die op korte termijn gratis een ruime voorraad pillen zullen schenken aan Peru. Ze weten allen dat ze de publieke opinie aan hun zijde hebben en ze sterker staan dan ooit tegen de conservatieve krachten.”

Nochtans tekende de Peruaanse bisschoppenconferentie al protest aan “ter verdediging van het pas geschapen wezen”. De voorzitter van de oerkatholieke ngo, die in 2009 wel zijn slag thuis haalde, ging nog een stap verder. “Het ministerie van Gezondheid en de feministen gaan een genocide uitlokken”, zei hij. “Ze maken zich zorgen dat die wezens een verkrachter als vader gaan hebben, maar nog veel erger is een moordenaar als moeder.”

Ongelijke toegang

Hierbij wordt vergeten dat die zogezegde “genocide” nu al lang bezig is. “Sinds het verbod in 2009 werden er drie miljoen morning-afterpillen verkocht in apotheken, meer dan in de buurlanden”, aldus Rossina . “Het probleem is dus de ongelijke toegang. Het is bovendien een bewijs dat vrouwen onvoldoende beroep kunnen doen op gewone voorbehoedsmiddelen en vaak het slachtoffer blijven van seksueel geweld, want de pil blijft een noodmiddel.”

Eind juli vaardigde het ministerie van Gezondheid al een technisch reglement uit, die adolescenten toegang verstrekt tot voorbehoedsmiddelen en advies. Ze moeten hiervoor niet langer vergezeld zijn van hun ouders, wat een belangrijke hinderpaal was. Promsex zal erop toezien dat het medisch personeel dit nieuw reglement kent en ook toepast. Ze werkt de jongste maanden nauw samen met Amnesty International in campagnes ter preventie van tienerzwangerschappen.

Promsex nam op 13 augustus deel aan de optocht ‘Ni una menos’ tegen het geweld op vrouwen, die in Peru tienduizenden betogers op de been bracht. Onder meer in Piura en Arequipa stapten activisten op met eigen spandoeken en borden. Op tv, in de kranten en op sociale media bracht de organisatie het geweld tegen holebi’s en de moedersterfte bij jongeren in de kijker.

Met enkele bevriende parlementsleden zal Promsex opnieuw proberen om het recht op abortus in geval van verkrachting en een samenlevingscontract voor holebi’s door het nieuwe parlement te jagen. Niet simpel, aangezien de conservatieve partij van ex-dictator Fujimori de absolute meerderheid heeft. Die heeft overigens al aangekondigd dat ze Promsex en andere feministische organisaties genadeloos zal controleren en vervolgen. Maar Promsex rekent op de toenemende steun van de publieke opinie.