Wanneer het koppel naar het ziekenhuis gaat voor een check-up, breekt Sandra’s water. Meteen wordt Sandra in een bed gelegd en krijgt ze een formulier onder haar neus geduwd. Ze zou best instemmen met een keizersnede, want “de baby zal een natuurlijke bevalling niet overleven”. Sandra beslist om haar vaste arts op te bellen. Eenmaal in het ziekenhuis zegt haar arts dat alles oké is met de baby en de bevalling beter niét met een keizersnede gebeurt. “Medisch gezien is het beter dat een premature baby langs het vaginaal kanaal passeert. Ook voor de eerste ademhaling”. In allerijl beslissen ze naar een ander ziekenhuis te gaan, waar Sandra op natuurlijke wijze bevalt van een dochtertje. Na enkele dagen mogen moeder en baby, beiden gezond, naar huis. Sandra betaalt voor de natuurlijke bevalling minder dan de helft van wat ze voor de minder gezonde keizersnede betaald zou hebben. Een keizersnede was medisch gezien onnodig. Punt.
Niet alle Peruanen zijn gelijk
Het verhaal van Sandra vertelt heel wat over het gezondheidssysteem van Peru, waar gezondheid steeds meer een koopwaar is. Commerciële spelers zijn er erg actief en treden in concurrentie met de publieke diensten. Om die commercialiseringstendens te begrijpen, moeten we het gezondheidsbeleid onder de loep nemen. Het Peruaanse ministerie van Gezondheid wil sinds 2009 zo veel mogelijk Peruanen aansluiten bij een ziekteverzekering, in een poging een stap dichter te komen bij Universal Health Coverage (concept geïntroduceerd door de Wereldgezondheidsorganisatie). Daarbij deelt Peru de bevolking op in vier groepen: de formele werknemers, de armen en kwetsbaren, de kapitaalkrachtigen met een privéverzekering en tenslotte de mensen zonder verzekering. De drie eerste groepen mogen op papier dan wel verzekerd zijn, maar in de praktijk is dat vaak niet het geval.
De verschillen tussen de ziekteverzekeringen zijn groot. De verzekerden bij de SIS, de publieke ziekenkas voor armen en kwetsbaren, dekt maar een aantal zorgen. EsSalud, de publieke ziekenkas van de formele werknemers, biedt in principe een volwaardige zorg. Maar in beide gevallen blijven de overheidsinvesteringen in de dienstverlening uit. De twee kassen doen beroep op publieke ziekenhuizen, die een zwaar tekort aan infrastructuur, medisch personeel en materiaal kennen. Het duurt soms maanden vooraleer patiënten de zorg krijgen die ze nodig hebben.
Veel Peruanen gaan daarom met hun gezondheidsproblemen naar privécentra of -klinieken, waar ze sneller geholpen worden, maar waar ze alles uit eigen zak betalen. Een beetje zoals de Peruanen die wel een privéverzekering hebben en torenhoge premies betalen om enkel gedekt te zijn naar gelang hoeveel ze betalen. Want ook die moeten in de praktijk vaak geld opleggen voor hun behandelingen. In de privéklinieken worden immers dikwijls dure onderzoeken, behandelingen en merkgeneesmiddelen voorgeschreven, die medisch gezien onnodig zijn. Een voorbeeld hiervan zijn de onnodige keizersneden, die in de privésector oplopen tot een alarmerende 80%, in sommige privéklinieken zelfs tot 95% van alle bevallingen . Bij keizersneden kan men meer aanrekenen, ondanks dat ze minder tijd in beslag nemen. Time is money, zoveel is duidelijk. Patiënten zijn in Peru dus eerder ‘klanten’ die geld in het laatje moeten brengen. Tenslotte is er is een totaal gebrek aan regulering en controle vanwege de overheid, wat de deur wagenwijd openzet voor misbruik.
Naar een ander systeem
ForoSalud, de koepel van de civiele maatschappij die met steun van FOS opkomt voor het recht op gezondheid voor alle Peruanen, ziet als oplossing een universeel, integraal en solidair gezondheidssysteem. Om dat te bereiken, moet de relatie tussen de publieke en de private sector grondig herbekeken en gereguleerd worden. “De pure marktlogica is niet van toepassing op gezondheid, omdat het een mensenrecht is en een publiek goed”, zegt Alex Saco, gezondheidsactivist en ex-coördinator van ForoSalud. “Wanneer we het hebben over gezondheid, hebben we uiteindelijk over het leven zelf. Daarom moet de overheid rechten voorrang geven op winst.”
Handelsbelangen of mensenrechten?
De Peruaanse overheid zet echter economische belangen centraal. Dat bleek nog maar eens toen begin februari het vrijhandelsakkoord tussen de VS en 11 andere landen waaronder Peru, werd goedgekeurd, ondanks groot protest van de civiele maatschappij en een negatief advies van het Peruaanse ministerie van Gezondheid. De prijs van medicijnen zal sterk stijgen, door de strengere regels over patenten en gegevensexclusiviteit die in het akkoord opgenomen zijn. Nobelprijswinnaar Economie Joseph Stiglitz waarschuwde al voor de nefaste gevolgen van het TPP: “Voor een land als Peru betekent het akkoord een achteruitgang. De toegang tot medicijnen zal moeilijker worden en de prijzen zullen stijgen.” Gelukkig zal ForoSalud actie blijven voeren tegen de toenemende commercialisering van gezondheidszorg en tegen handelsakkoorden zoals het TPP.
FOS-campagne 'Solidariteit kan je zien'
FOS voert dit jaar campagne voor ‘sociale bescherming voor iedereen’, samen met de Socialistische Mutualiteiten, Vlaams ABVV en 11.11.11. FOS pleit voor kwalitatieve en toegankelijke gezondheidszorg voor iedereen, overal. Het is immers een basisrecht, voor jong en oud. Zeg ook ‘neen’ tegen de commercialisering van gezondheidszorg. Ga naar solidariteitkanjezien.be, ontdek hoe acteur Maxime De Winne eruit had gezien als hij in Peru was opgegroeid en share het filmpje!
Blijf op de hoogte
Schrijf je in op de nieuwsbrief!