Wereldwijd zien we een ongelijke toegang tot seksuele en reproductieve gezondheidszorg. Het zijn vooral jongeren, LGBTQIA-personen, vrouwen en meisjes en mensen zonder wettig verblijf die grootste drempels ervaren. Niet alleen omwille van bestaande taboes en traditionele rolpatronen in de samenleving, maar ook door een toenemend conservatief en repressief klimaat. Gendergelijkheid, het recht op abortus of alles wat zou afwijken van de traditionele gezinswaarden is nergens te bespeuren op de politieke agenda van extreemrechtse partijen.
Globale uitdaging
Het is nochtans een fundamenteel onderdeel van de Duurzame Ontwikkelingsagenda 2030: namelijk binnen doelstelling drie, het recht op gezondheid: “Bevorder de universele toegang tot seksuele en reproductieve gezondheidszorgdiensten, met inbegrip van diensten voor gezinsplanning, informatie en opvoeding, en de integratie van reproductieve gezondheid in nationale strategieën en programma’s”. De huidige cijfers zitten echter niet mee. Slechts een kleine meerderheid van vrouwen kan ten volle genieten van hun zelfbeschikkingsrecht en dus vrije keuzes maken over SRGR. Bovendien is de helft van alle zwangerschappen wereldwijd ongepland en eindigt de helft in een zwangerschapsonderbreking. Het aantal tienerzwangerschappen gaat slechts heel traag naar beneden in Latijns-Amerika en de Caraïbische regio volgens de laatste cijfers van de Wereldgezondheidsorganisatie.
Extreemrechts = extreem anti-rechten
Wereldwijd zien we een groeiend verzet tegen alles wat verworven rechten met betrekking tot gender en gendergelijkheid meer algemeen. Systematisch wordt getracht om bestaande Europese en internationale afspraken terug te schroeven. Het is een tendens die gestuwd wordt door een brede en internationaal groeiende anti-genderbeweging, religieuze en conservatieve machten die steeds meer controle willen uitoefenen en het zelfbeschikkingsrecht inperken.
2024 is bovendien een historisch verkiezingsjaar. Bijna 40 procent van de wereldbevolking trekt naar de stembus. Slagen we erin om ons te verenigen tegen deze groeiende conservatieve coalitie? Voor de internationale partners die opkomen voor seksuele en reproductieve gezondheid en rechten is het niet eenvoudig werken, de oorlog tegen de ‘genderideologie’ blijft onvermoeibaar doorgaan.
Sterk samenwerk
Hoog tijd om de krachten te bundelen en weerwerk te bieden. De strijd voor het recht op seksuele gezondheid moet internationaal worden gevoerd:
In de Zimbabwaanse gemeenschap vinden bevolkingsgroepen zoals LGBTQIA+, jonge moeders, mensen met een HIV-besmetting en personen met een drugsverslaving moeilijk de weg naar de gezondheidszorg. Citizens Health Watch werkt daarom via ‘monitors’, zoals we in België de community health workers kennen. Ze doen outreachend werk naar de gemeenschap, verspreiden kennis en proberen de drempels tot gezondheid te verlagen. Op gezondheidskloof tussen arm en rijk is sterk aanwezig in Zimbabwe.
In Bolivia werkt Colectivo Rebeldía met ‘promotores de salud’ of gezondheidspromotoren om net die toegang tot gezondheid te verbeteren voor rurale gemeenschappen. Vrijwilligers vormer er de brug naar een professionele groep van dokters, gynaecologen en houden hierbij rekening met de noden, de taal, praktijken en gewoontes van de inheemse bevolking. In Bolivia behoort immers meer dan de helft van de bevolking tot een inheemse groep.
Het recht op abortus is ook een blijvend onderwerp op de beleidsagenda van de partners. Visitacion Padilla in Honduras voert een niet-aflatende strijd voor de decriminalisering van abortus in drie gevallen: levensbedreigend, verkrachting, foetale misvormingen. Zo hangt er nog steeds een gevangenisstraf boven je hoofd indien je op het uitvoeren of verkrijgen van een zwangerschapsonderbreking.
In Peru strijdt Promsex, ondanks een repressief en autoritair regime, voor een inclusieve en toegankelijke gezondheidszorg.
Inzetten op de universele toegang tot reproductieve gezondheidszorg is niet alleen een kwestie van volksgezondheid maar is onmisbaar in onze (r)evolutie naar een zorgzame feministische samenleving waar internationale solidariteit centraal staat.