Wat is ‘geweld op de werkvloer’ voor jullie?
“Geweld op de werkvloer beperken we niet tot fysiek of psychisch geweld of seksuele intimidatie. Wij beschouwen bijvoorbeeld ontslag wegens zwangerschap ook als een vorm van geweld. Bovendien stellen we in de meeste zaken een combinatie van geweldplegingen vast. Seksuele intimidatie bijvoorbeeld, gaat vaak gepaard met verbaal en soms fysiek geweld. Er is dus niet altijd een strikte scheidingslijn tussen verbaal, psychisch, fysiek of seksueel geweld.
Met de juridische dienst behandelen we tussen de 250 en 300 cases per jaar. Bij zo’n 40% daarvan is per sprake van geweld op de werkvloer.”
Maquilas zijn bedrijven in de Centraal-Amerikaanse vrijhandelszones. In deze zones krijgen de bedrijven ‘speciale’ voorwaarden die verschillen van de rest van het land. Zo zijn ze er bijvoorbeeld vrijgesteld van vennootschapsbelastingen, importtarieven op goederen of gemeentelijke belastingen.
Hoe helpen jullie arbeiders die slachtoffer zijn?
“Eerst en vooral informeren we haar, het gaat immers meestal over vrouwen, over haar rechten. Op basis van de concrete case bekijken we welke stappen we kunnen ondernemen. Dat kan gaan van bemiddeling, bijvoorbeeld re-integratie op het werk, tot het nemen van stappen voor de arbeidsrechtbank. Daarnaast informeren we ook bij welke instanties ze terecht kunnen naast de arbeidsrechtelijke. In sommige gevallen spreken we over misdrijven en verwijzen we door naar politie. In de praktijk moeten we vaak ook op zoek naar sociale of psychologische ondersteuning voor slachtoffers van geweld op de werkvloer.”
In meer dan de helft van de gevallen zijn vrouwen het slachtoffer
Gaat het meestal om misbruik door bazen?
“Neen, geweld op de werkvloer doorbreekt de hiërarchische lijnen. We hebben ook cases van geweld van de ene collega op de andere. Afhankelijk van de situatie pleiten we voor actieve bemiddeling, voor sancties of beiden. Sowieso zullen we het slachtoffer ook doorverwijzen naar de instanties waar ze terecht kan.
Het is wel zo dat de werkgever altijd een verantwoordelijkheid heeft. In de wetgeving staat dat de werkgever verantwoordelijk is om een werkklimaat te scheppen waarbij de fysieke en psychische integriteit van de werknemers verzekerd wordt. In die zin is de werkgever verplicht om een proactief beleid te voeren en op te treden wanneer een geval gesignaleerd wordt. Men kan er zich niet van afmaken door te zeggen dat het niet zijn of haar zaak is.”
Welke andere initiatieven nemen jullie om geweld op de werkvloer tegen te gaan?
“We geven workshops aan vakbonden die deel uitmaken van ons netwerk. Enerzijds specifiek aan vrouwen om hun rechten duidelijk te maken, maar ook aan vakbondsafgevaardigden in het algemeen. Wij zijn een feministische beweging en bij geweld op de werkvloer komt een genderaspect kijken. Zo bleek uit een recent onderzoek, dat in 62,5% van alle geregistreerde slachtoffers tussen 2014 en 2016 vrouwen zijn. Maar het is natuurlijk geen thema dat alleen vrouwen aanbelangt. Elke werknemer moet hierover geïnformeerd worden.
Naast juridische steun en workshops aan organisaties, hebben we ook al meegewerkt aan campagnes van de overheid, mensenrechten- en andere middenveldsorganisaties. Het preventieve luik is voor ons minstens even belangrijk als het casework.”
Hoe zie je geweld op de werkvloer evolueren in El Salvador?
“Er is nog een lange weg af te leggen, maar we hebben op wetgevend vlak toch stappen vooruit kunnen zetten in de afgelopen jaren. We hebben samen met de vakbonden bij de overheid gepleit voor betere bescherming van slachtoffers en dat heeft vruchten afgeworpen. Bij de laatste herziening van de arbeidswetgeving in het parlement, is bijvoorbeeld expliciet besloten dat slachtoffers van geweld op de werkvloer die een procedure opstarten recht hebben om dat tijdens de arbeidstijd te doen. En dit zonder loonverlies.
Wij merken dat er voor vrouwen heel wat drempels zijn om een procedure te starten. Vaak heeft men schrik voor mogelijke gevolgen of represailles. Het is dus noodzakelijk dat we zoveel mogelijk praktische drempels weghalen. Want vooral voor vrouwen is dat belangrijk. In El Salvador hebben zij meestal een dubbele dagtaak en voor en na het werk is er letterlijk geen tijd om na het werk nog tijdrovende procedures op te starten.
Maar er zijn nog genoeg uitdagingen. Op juridisch vlak blijven we strijden voor een veel snellere afhandeling. Vandaag duurt het gewoonweg veel te lang en daar is niemand bij gebaat, in de eerste plaats het slachtoffer niet. Een tweede uitdaging is dat we willen komen tot een sectorakkoord waarbij procedures formeel worden vastgelegd. Met CEDM blijven we inzetten op die drie pijlers: casework, preventie en beleidsbeïnvloeding. Zo dragen wij ons steentje bij tot een werkvloer zonder geweld.”
Blijf op de hoogte
Meer weten over de wereldwijde strijd voor een werkvloer zonder geweld en intimidatie? Schrijf je in op onze nieuwsbrief!