Op 2 mei ging Trump nog maar eens in de aanval tegen Cuba. Hij activeerde het omstreden Artikel III van de wet Helms-Burton. Daarmee zet hij de deur open voor een open handelsconflict met de Europese Unie en andere landen met economische belangen in Cuba. Internationale bedrijven die in Cuba investeren lopen vanaf nu het risico om voor een tribunaal van de Verenigde Staten aangeklaagd te worden.
Door het artikel kunnen Amerikanen via een rechtbank schadevergoeding eisen van “al wie voordeel haalt uit hun voormalige eigendommen die door de Cubaanse overheid werden geconfisqueerd.” Gezien Cuba na de revolutie van 1959 grote delen van de economie onder overheidscontrole heeft geplaatst, betekent dit dat zo goed als elk bedrijf met economische belangen in Cuba, een juridisch proces boven het hoofd hangt.
Het artikel is al langer omstreden. President Carter trok in 1996 het artikel in, net nadat hij de blokkade tegen Cuba met de Helms-Burtonwet had verankerd. Europa legde toen een klacht neer bij de Wereldhandelsorganisatie. De Europese Unie vond het net als Mexico en Canada onaanvaardbaar dat de VS eenzijdig buitenlandse bedrijven verplicht om mee in de boycot tegen Cuba te stappen. Om een open confrontatie te vermijden, schortte Carter het omstreden artikel op. Sindsdien verlengden alle volgende presidenten, inclusief president Trump gedurende de eerste twee jaar van zijn mandaat, om de zes maanden de opschorting.
Havikken in het Witte Huis
Sinds de komst van John Bolton als nationaal veiligheidsadviseur en Mike Pompeo als minister Buitenlandse Zaken draait het Witte Huis de toenaderingspolitiek van Barack Obama volledig terug. Met de keuze voor een agressieve strategie, keert de VS terug naar de oude doctrine van ‘Amerika voor de Amerikanen’. Of in de woorden van Donald Trump: ‘America First’. Wat de rest van de wereld erover denkt, is blijkbaar niet de eerste zorg.

Nu de activering van Artikel III ingaat, wordt Cuba het nieuwe strijdtoneel van een handelsconflict tussen de VS en de Europese Unie. Logisch, want de Noord-Amerikaanse demarche kan grote gevolgen hebben voor Europese ondernemingen. De EU is de grootste handelspartner van Cuba. Europese ondernemingen hebben de afgelopen jaren flink geïnvesteerd op het Caribische eiland. Spanje alleen al investeert jaarlijks zowat 300 miljoen euro in Cuba, voornamelijk in het toerisme. Nu loopt het een risico op grote schadeclaims. Als de VS en de EU het spel hard spelen, dan zijn we vertrokken voor een jarenlange procedureslag.
‘Wat vind jij van de blokkade?’
Met die vraag trekt FOS in aanloop van de verkiezingen samen met de Coördinatie van de opheffing van de blokkade tegen Cuba naar Belgische politici. Want zij kunnen het best de Cubaanse en Europese belangen verdedigen tegen de agressie van de Verenigde Staten. Meer info vind je op stopdeblokkade.be
Europa dreigt terug te slaan
Deze flagrante agressie van president Trump gaat volledig in tegen de strategie van de Europese Unie, die op voet van gelijkheid en respect een politieke dialoog met Cuba heeft opgestart. Onmiddellijk heeft Federica Mogherini, de EU-commissaris voor Buitenlandse Zaken, de beslissing van de Verenigde Staten streng veroordeeld.
De Spaanse krant El Pais publiceerde uittreksels uit een brief van Federica Mogherini en Cecilia Malmström, de Europese commissaris voor Handel, aan Mike Pompeo. “De EU zal zich genoodzaakt zien alle instrumenten te gebruiken die ze ter beschikking heeft om haar belangen op Cuba te beschermen”, waarschuwden ze. Brussel zal sowieso haar klacht bij de Wereldhandelsorganisatie opnieuw indienen als de Trump zijn plannen doorzetten. Ze dreigen meteen ook met de confiscatie van activa van Amerikaanse bedrijven op Europees grondgebied ter compensatie van schade die Europese bedrijven zouden lijden.
De nieuwe agressie tegenover Cuba, die de politieke dialoog en de samenwerking tussen de EU en Cuba bedreigt, is alarmerend. De EU belooft intussen om zich niet neer te leggen bij de opgelegde sancties en dat is hoopgevend. Maar behalve mooie verklaringen zijn ook daden nodig. Tot vandaag is de Europese Unie onmachtig gebleken om de negatieve effecten van de VS-blokkade tegen Cuba effectief te counteren, zoals bleek uit het bankenonderzoek van oktober 2018. Een beperkte steekproef toonde toen aan dat sommige Belgische banken weigeren om betalingen naar Cuba uit te voeren. Zelfs betalingen binnen Europa met vermelding van Cuba in de naam van de begunstigde of in de mededeling worden geweigerd.