Aan de Bolivianen werden twee vragen gesteld waarop zij ‘SI’ of ‘NO’ konden antwoorden. Vraag 1: ga je akkoord met de nieuwe politiek grondwet zoals deze gepresenteerd is door de Grondwetgevende vergadering en aangepast door de Speciale Commissie van het Nationale congres? Vraag 2: ga je akkoord met het voorstel dat burgers maximaal 5.000 of maximaal 10.000 hectare mogen bezitten?
Grondbezit
Sommige grootgrondbezitters beschikken over 1.5 miljoen hectaren – ongeveer de oppervlakte van Vlaanderen. Op die manier gaat veel land verloren, en wordt veel mensen de mogelijkheid ontnomen om landbouwgrond te bezitten. Indien de grootgrondbezitters het gebruik van hun land sociaal en/of economisch niet kunnen rechtvaardigden, zal deze grond in beslag genomen worden.
Grondwet
Maar er is meer. In de nieuwe grondwet is het begrip autonomie beter afgebakend. Daardoor neemt de macht van de oude ‘prefecturen’ af in de rijkere provincies en kan er werk gemaakt worden van een echte herverdeling van de rijkdom. Bovendien geeft de grondwet vanaf nu aan alle Bolivianen, zowel in de steden als op het platteland, dezelfde rechten.
SI !
62.48 % van de stembusgangers, goed voor 4 miljoen mensen, zeiden ‘SI’ aan de nieuwe grondwet. De vraag over het grootgrondbezit kreeg nog een grotere meerderheid achter zich: 82% vond dat een Boliviaanse burger maximaal 5000 hectare mag bezitten.
Verdeeldheid in Santa Cruz
Tevredenheid overheerst bij fos-partner Bloque Oriente, een unie van boerenorganisaties. Zij hebben heel actief deelgenomen aan het verspreiden van de nieuwe grondwet, aangezien een van hun werkterreinen de herverdeling van gronden is. Ook fos-parter CTARB (Confederatie van Landarbeiders), met zetel in de oppositiegezinde provinciehoofdstad Santa Cruz, steunde het nieuwe grondwetsvoorstel en moedigde hun leden aan een SI-stem uit te brengen. Op het platteland overheerste het ‘SI’, maar in de stedelijke gebieden won het ‘NO’. Als een van de rijkere, zo niet de rijkste provincie van Bolivia, ligt Santa Cruz al geruime tijd in de clinch met de regering in La Paz. Het project van Evo Morales onderschrijft immers het belang van inkomensverdeling en democratisering. Iets wat op niet veel steun kan rekenen in Santa Cruz, gekend voor zijn grootgrondbezitters en welvarende bevolking.
De verdeeldheid in Bolivia behoort dus duidelijk niet tot het verleden, integendeel. De oostelijke provincies blijven verder werken aan hun plannen voor autonomie, die zij sinds jaar en dag koesteren. Bovendien maken ze er nu nog meer werk van om een tegengewicht te vormen tegen de MAS, de regeringspartij van Morales.
Eensgezindheid in La Paz
Angel Asturizaga, nationaal secretaris van de Nationale Confederatie van Fabrieksarbeiders van Bolivia (CGTFB), partner van fos, zei akkoord te gaan met de nieuwe grondwet. Ze verlenen hun steun aan dit nieuwe project vooral omdat de nieuwe grondwet de fabrieksarbeiders heel wat inspraak geeft in het beleid rond pensioenen en toegang tot gezondheidszorg. Dit is eerder bijzonder aangezien in voorbije maanden er een zekere spanning bestond tussen president Morales en de Boliviaanse fabrieksarbeiders omwille van de bespreking en zelfs opzegging van internationale handelsakkoorden. Toch won het “JA” in La Paz met meer dan 77% van de stemmen.
Over het algemeen gaan onze partners allen akkoord met de hervormingen die Morales voorstelt. Maar het echte grote werk voor Bolivia begint nog maar pas: heel dit juridische kader moet vertaald worden naar uitvoerbare wetten en reglementen, in samenspraak met de civiele maatschappij. Aan dit proces nemen zowel Boliviaanse als buitenlandse NGO’s deel, waaronder ook fos.