Tijdens een persconferentie op zaterdag 27 november 2010 in de Turkse stad Istanboel eisten het Solidarity Committee of Sandblasting Labourers (Solidariteitscomité Zandstralers), samen met de Internationale Schone Kleren Campagne en tientallen vakbonden en arbeidsrechtenngo’s dat jeansmerken en modeketens het zandstralen van jeans zouden stopzetten. Ze vragen regeringen om een invoerverbod te onderzoeken.
Zandstralen
Jeansbroeken worden gezandstraald om delen van de stof een verschoten, versleten of afgebleekt uitzicht te geven. Zandstralen van jeans verschilt van andere eindbewerkingen zoals ‘stonewashing’ omdat zandstralen toelaat slechts bepaalde delen van de jeans af te bleken. De verkoop van gezandstraalde jeans is winstgevend: de kleinhandelsprijs van gezandstraalde jeans is vaak tot 100 euro hoger dan die van jeans zonder die eindbewerking. Jeansproducenten denken dus een goedkope manier gevonden te hebben om hun winsten te vergroten.
Er is echter een verborgen kost: zandstraaloperateurs die in landen werken waar de meeste kleren worden geproduceerd – zoals Bangladesh, China, Mexico, Egypte en andere – kunnen een acute vorm van silicose oplopen. In Turkije alleen al zijn er 46 gekende gevallen van vroegere zandstraalwerknemers geregistreerd die overleden zijn voordat de praktijk in april 2009 door de regering verboden werd. Volgens de organisaties zou het aantal in werkelijkheid veel hoger kunnen liggen dan de geregistreerde gevallen.
Silicose of stoflong wordt veroorzaakt door kristallijn silicium in de lucht. Het is een beroepsrisico voor o.a. mijnwerkers. De meer acute vorm van silicose die vastgesteld wordt bij de zandstralers van jeans, verergert veel sneller en leidt tot een hoger sterftecijfer.
Door de huidige organisatie van de kledingproductie in lange internationale onderaannemingsketens, vaak in landen waar de basisprocedures inzake veiligheid en gezondheid op het werk stelselmatig geschonden worden, kunnen de jeansproducenten onmogelijk garanderen dat de gecompliceerde en technisch geavanceerde veiligheidsprocedures om jeans veilig te zandstralen, gevolgd worden. Wegens de zeer hoge veiligheidsrisico’s en de fatale gevolgen van onveilig zandstralen van jeans, roepen we de jeansbedrijven op om het zandstralen van jeans in heel hun leveringsketen stop te zetten.
Jeansmerken en modeketens stoppen met zandstralen
Volgende jeansmerken en modeketens hebben recent aangekondigd dat ze om die reden zullen stoppen met het zandstralen van jeans: H&M, Levi’s, C&A, Inditex (Zara, Massimo Dutti, Bershka), Bestseller (Jack&Jones, Only, Vero Moda), VF Corporation (Lee, Wrangler), Promod.
“Zulke positieve signalen zijn bemoedigend en tonen aan dat de industrie bereid is om dit probleem aan te pakken,” stelt Frieda De Koninck, coördinator van de Schone Kleren Campagne, een netwerk van organisaties waar ook fos deel van uitmaakt. “De maatregelen van een paar bedrijven zullen echter niet voldoende zijn om de hele sector erbij te betrekken. We vragen regeringen om een mogelijk invoerverbod van dergelijke jeans te onderzoeken.”
De Schone Kleren Campagne en haar medestanders roepen de jeansmerken die nog gezandstraalde jeans verkopen, op om de productie ervan onmiddellijk stop te zetten, en vragen de consumenten de merken duidelijk te maken dat ze geen ‘moordjeans’ wensen te kopen.
Slachtoffers vergoeden
“We willen ook dat die merken hun verantwoordelijkheid opnemen voor de aangerichte schade, en verzekeren dat er voldoende medische zorg is en vergoedingen worden toegekend aan de slachtoffers van het zandstralen van jeans,” stelt Mevrouw Yesim Yasin van het Turkse Solidariteitscomité.
In Turkije richt een succesvolle campagne door het Solidariteitscomité zich nu tot de regering om de stoflongslachtoffers in de jeansindustrie een arbeidsongeschiktheidsuitkering toe te kennen, zonder onderscheid te maken tussen de arbeiders in de formele en informele economie. Hierover wonnen ze op 11 oktober een rechtszaak.
Ondertekenaars manifest
Onderstaande organisaties die deel uitmaken van de Schone Kleren Campagne, ondertekenden alvast het manifest dat oproept tot het stopzetten van het zandstralen van jeans:
– ACV-CSC
– ABVV-FGTB
– ACV-CSC Metea
– ABVV Textiel, Kleding en Diamant
– BBTK-Setca
– LBC-NVK
– Netwerk Bewust Verbruiken
– Wereldsolidariteit – Solidarité Mondiale
– fos-socialistische solidariteit
Onderaan kan je het manifest downloaden in pdf-formaat.
Wat kan jij doen?
Als consument kan je natuurlijk ook je steentje bijdragen door geen gezandstraalde jeans meer te kopen. Op de website van Let your blue jeans talk… green (zie link onderaan) vind je meer informatie over jeans en een overzicht van verkooppunten, merken en labels die aandacht hebben voor mens en milieu wat betreft grondstoffen en productieproces.
Meer info: Website van Schone Kleren Campagne
Meer info: Let your blue jeans talk… green