ZEN werkt met verschillende Zimbabwaanse partnerorganisaties waaronder NANGO (een koepelorganisatie van ngo’s), Crisis in Zimbabwe Coalitie, The Zimbabwe Congress of Trade Unions (ZCTU) en de Zimbabwe Human Rights ngo forum. Vertegenwoordigers van deze organisaties woonden de bijeenkomst in het Europees parlement bij en werden vervoegd door Gertrude Hambira, Algemeen secretaris van de landarbeidersvakbond en fos-partner GAPWUZ. Hambira vluchtte weg uit Zimbabwe nadat de Joint Operation Command (JOC), de belangrijkste veiligheidsdienst van Zimbabwe, dreigde haar “in de gevangenis te gooien om er te sterven”. Reden hiervoor was de publicatie van een rapport en een documentaire van GAPWUZ over de mensenrechtenschendingen van de landarbeiders tijdens de bezettingen van de boerderijen. Onderaan dit artikel vind je de link naar een interview met Hambira.
15 september 2010 was de tweede verjaardag van het ondertekenen van het GPA waaruit de eenheidsregering voortvloeide. Deze bestaat uit de drie politieke partijen: ZANU-PF van President Mugabe, MDC-T van Premier Tsvangirai en MDC-M van vice-eersteminister Mutambara. De onderhandelingen over de overeenkomst vonden plaats onder het toeziend oog van de Southern Africa Development Community (SADC). President Jacob Zuma van Zuid-Afrika werd door de SADC aangeduid als de bemiddelaar. Het GPA bepaalt dat President Mugabe zijn macht deelt met zijn voormalige rivaal Tsvangirai die het overheidsapparaat leidt als premier.
Zimbabwe was in een staat van wanhoop door de slechte economische situatie en de politieke onzekerheid. Het ondertekenen van het GPA was daarom een oplichting voor de meeste Zimbabwanen en bracht hen hoop en hoge verwachtingen. Shoko, vice-Algemeen Secretaris van ZCTU: “Ja, het GPA heeft het land van de chaos gered. Het bracht terug brood op de plank. Op politiek vlak bleek het echter een lege doos. Arbeiders in Zimbabwe verdienen 165 US dollar per maand terwijl de nationale armoedegrens voor een gezin van vier op 465 US dollar ligt. De supermarkten zijn dus gevuld, maar de werknemers kunnen hun families geen eten geven.”
Hambira voegde hieraan toe dat het leven van de landarbeiders niet veranderde. Ze worden nog steeds mishandeld op de boerderijen. Landarbeiders verdienen slechts 20 US dollar per maand en geen enkel van hen heeft land gekregen. Dit was nochtans een onderdeel van het GPA.
De Zimbabwaanse gasten evalueerden de GPA met gemengde gevoelens. Op sommige vlakken werden er positieve resultaten geboekt maar sommige problemen blijven onopgelost. Enkele positieve resultaten hadden allemaal te maken met economisch herstel:
– Verbeterde inkomensvergaring en financiële verantwoordingsplicht van de overheid
– Introductie van een systeem van meervoudige munteenheden waardoor de hyper-inflatie afgeremd heeft
– De Reserve Bank van Zimbabwe die de centrale Bank geworden is om op het monetair beleid te kunnen focussen
Problematisch blijven:
– Economisch beleid dat gericht is op het bevoordelen van de (zwarte) autochtone bevolking waardoor de buitenlandse investeringen afgeremd worden
– Controverse over diamantinkomsten en rechten
– Onopgeloste landverdeling
Er werd ook enige vooruitgang geboekt op vlak van de hervorming van de media met het oprichten van een nieuwe Media Commissie en enkele nieuwe private kranten zagen het licht. Private radio en televisiezenders krijgen echter geen licentie om te mogen uitzenden. Er zijn geen gemeenschapsradio’s, wat de Zimbabwaanse aanwezigen echter vitaal achten voor onafhankelijke en objectieve informatieverspreiding en het zogenaamde proces van ‘nationale genezing’.
De meeste problemen situeren zich op vlak van mensenrechten, legislatieve hervorming, grondwettelijke hervorming, transnationale recht en nationale genezing. Zo werden er bijvoorbeeld op vlak van grondwettelijke hervorming ‘outreach teams’ samengesteld die de meningen van de mensen verzamelen zodat die kunnen opgenomen worden in de formulering van de nieuwe grondwet. Politieke partijen domineren dit proces. Er is wijdverspreide intimidatie in de landelijke gebieden. Er zijn veel misbruiken door soldaten, jongerenmilities, oorlogsveteranen. Dorpshoofden hebben een zwijgcultuur onder de landelijke bevolking geïnstalleerd. Sommige mensen werden mishandeld wanneer ze over de landverdeling spreken en de financiering van oorlogsveteranen (de oorlogsveteranen maken zich vaak schuldig aan politieke vergeldingsacties). De Zimbabwanen die in Brussel aanwezig waren noemen dit de “Operatie land shut up”.
De Zimbabwaanse aanwezigen stelden het belang in vraag van de organisatie van nieuwe verkiezingen in 2011 (het is nog niet zeker dat die er komen) als de belangrijkste voorwaarden voor het opstellen van een nieuwe grondwet nog niet volbracht zijn. Ze vroegen de EU en de EU-lidstaten om actiever te zijn rond dit onderwerp en de twee politieke partijen in de Zimbabwaanse overheid onder druk te zetten om samen deze belangrijke thema’s te bediscussiëren.
Meer info: Interview met Gertrude Hambira