Vicky Reynaert is op lokaal niveau (in Beernem) begonnen bij Vooruit, waar ze nu schepen is. Sinds 2020 is Reynaert Kamerlid voor Vooruit. Een van de bevoegdheden op lokaal vlak is armoedebestrijding, wat ze ook als lid van de Commissie Sociale Zaken op federaal niveau opvolgt. “Voor mij is het handig omdat je op terrein enkele problematieken over het thema opmerkt en je kunt die op federaal niveau aankaarten,” zegt Reynaert. Ze is ook lid van de Commissie Buitenlandse Betrekkingen, waarbij ze vragen kan stellen aan onder andere de minister van Ontwikkelingssamenwerking, Meryame Kitir, haar partijgenote. Hiernaast is ze ook lid van het Adviescomité Europese Aangelegenheden en van de Congocommissie.
Ook al vindt ze dat “je 24/24 politicus bent”, besteedt ze haar vrije tijd met haar zoontje Achiel (6 jaar oud). Hiernaast wandelt en zwemt ze graag.
Is de benoeming van jouw zoontje een eerbetoon voor de socialistische politicus Achiel Van Acker?
“Het is eerder een toeval, omdat mijn zoon eigenlijk genoemd is naar de grootvader (vaderskant) van mijn man. Mijn echtgenoot heeft goede herinneringen aan zijn grootvader en hij wilde graag onze zoon naar hem vernoemen. Ik vond het een mooi voorstel, dus ik heb hiermee ingestemd. Mijn zoon is wel geboren op dezelfde verjaardag van Achiel Van Acker. (glimlacht). Ik geef wel toe dat het een mooi toeval is. Het is voor mij een mooie symboliek.”
Betekent het met deze symboliek dat jouw zoontje later ook een politicus zal zijn?
“Het kan cliché klinken, maar ik hoop dat mijn zoon gelukkig zal worden. Voor mij maakt het niet zoveel uit welk pad hij zou nemen, zodra hij iets zou doen dat hij leuk vindt. Nu zegt hij tegen mij dat hij later graag kok wil worden, omdat hij graag kookt met zijn vader. Stel dat hij het later nog steeds zou willen worden, zie ik geen probleem hiermee. (lacht) Hij wordt ook steeds meer geïnteresseerd in techniek. Misschien is dat omdat zijn vader ingenieur is. Als hij deze weg zou nemen, dan zou ik zeker ook achter zijn beslissing staan. In elk geval, voor mij is het belangrijkste dat hij zijn eigen pad moet kiezen. Mijn man en ik zullen hem helpen door kansen te bieden aan hem.”

We leven in een wereld die ons tegenwoordig veel uitdagingen biedt. Wat zijn volgens jou de uitdagingen voor jouw zoon?
“Ik geloof dat Achiel geconfronteerd zal worden met de gevolgen van klimaatverandering, zoals extreme weeromstandigheden, toenemende droogte of watertekort. Voor mij is dat de grootste uitdaging. Ik merk zelf op dat er veel werkende ouders zijn die niet slagen om rond te komen voor een volledige maand. Het sociaal contract In onze samenleving staat hierdoor onder druk, omdat het onbehagen groeit. Ik hoop dat hij later zijn ogen niet zal sluiten voor ongelijkheid.”
Wat is jouw taak bij de commissie Buitenlandse Zaken?
“Ik heb eigenlijk twee taken binnen de Kamer. Als parlementslid kan ik eerst en vooral wets- of resolutievoorstellen indienen om het Belgisch standpunt mee te bepalen. Daarbij gaan we zoveel mogelijk op zoek naar een compromis binnen de meerderheid. Daarnaast is het de taak als parlementslid om de federale regering te controleren. Voeren zij het beleid uit waar ik achter sta?”
In welke dossiers verdiep je jou?
“Mensenrechten, internationaal handelsbeleid en nucleaire wapens. Deze thema’s zijn van groot belang voor Vooruit. Zorgplicht voor onze bedrijven is bijvoorbeeld voor mij het snijpunt van mensenrechten en handelsbeleid, omdat onze focusthema’s daar samenkomen. Ik diende hierover een wetsvoorstel in, met als doel om Belgische bedrijven te kunnen aansprakelijk stellen als zij mensenrechten- of milieuschendingen plegen bij hun productie in het buitenland.“
België is een klein land met een mondiale geschiedenis. Hoe positioneer je België op mondiaal vlak? Wat kan beter?
“Als je België bekijkt op vlak van buitenlands beleid, dan merk je op dat we altijd een rol van bruggenbouwer uitgeoefend. Dit komt door onze geschiedenis, aangezien we als klein land gebaat zijn met een multilateraal kader en goed functionerend internationaal recht. Het is ook in ons belang om bruggen te bouwen met andere landen. Toch vind ik dat we meer voortrekkers kunnen zijn op vlak van internationaal recht. We moeten meer durven opkomen voor de mensenrechten. Ik vind dat we, als klein land, niet altijd bewust zijn van wat er in de wereld gebeurt. We kijken immers naar de wereld vanuit onze eigen geschiedenis en eigen belangen. We staan te vaak aan de zijlijn. We moeten een meer actieve rol aannemen op vlak van internationaal recht en mensenrechten.”
Je bent indiener van het wetsvoorstel over zorgplicht. Kan je uitleggen wat zorgplicht is op een eenvoudige manier?
“Het idee achter de zorgplicht is dat bedrijven voorzien in een bepaald mechanisme voor het voorkomen van verschillende soorten mensenrechtenschendingen, zoals het schenden van arbeids-, mensen- en milieurechten. Zorgplicht is dus een maatregel die genomen wordt door bedrijven om verschillende schendingen voor te komen.”
Is het invoeren van zorgplicht een manier om bedrijven verantwoordelijk te houden? Of eerder een manier zodat bedrijven actief tegen mensenrechtenschendingen kunnen optreden?
“Vandaag worden er nog steeds producten vervaardigd in slechte en onveilige arbeidsomstandigheden. Vaak ook door kinderen en ten koste van het milieu. Door die producten in te voeren, houden we eigenlijk die schendingen in stand. Nu wordt er vooral gekeken naar het koopgedrag van de consumenten dan naar de rol van bedrijven. Dat is niet logisch. Veel mensen weten bovendien niet wat aan hun aankoop vooraf ging. Daarom is het belangrijker om de verantwoordelijkheid te leggen bij de bedrijven dan bij de consumenten. Zij hebben wel een hand in de hele productieketen.”
Aspecten over milieu zijn ook vermeld in het wetsvoorstel. Kan je een link tussen mensenrechtenschendingen bij bedrijven en milieu maken?
“Voor mij, is milieurecht ook een mensenrecht. Want, als het milieu bedreigd wordt, dan worden andere vormen van mensenrechten, zoals recht op gezondheid en socio-economische rechten, ook bedreigd. Als we nu de link maken met arbeidsrechten, kunnen we waarnemen dat werknemers ook hun leven op spel zetten door te werken in levensgevaarlijke omstandigheden.”
Is het de bedoeling van dit wetsvoorstel om een algemene zorgplichtwet uit te werken of eerder een zo concrete en duidelijk mogelijke wet?
“Naast zorgplicht, zijn er twee andere verschillende soorten plichten: herstel- en verantwoordingplicht. Bedrijven hebben de plicht om zich te verantwoorden als er een bepaalde schade wordt opgemeten. Daarnaast moeten bedrijven op zoek gaan naar een manier om de schade aan de slachtoffers te herstellen. Dat kan bijvoorbeeld gebeuren met een herstelbedrag.”

In welke mate is het middenveld betrokken geweest bij het wetsvoorstel?
“We hebben gesprekken gehad met verschillende middenveldorganisaties. Op basis van de gesprekken, hebben we het wetsvoorstel uitgewerkt. Het is ook de bedoeling dat verschillende middenveldorganisaties tijdens de hoorzitting aan bod komen om hun visies publiekelijk mee te geven. Hiernaast willen we ook dat bedrijven gehoord worden bij de hoorzitting. Het is immers zeer belangrijk dat bedrijven de wetgeving toepassen en dat ze mee zijn in het verhaal. Het is belangrijk dat ze ook uitleggen hoe ze de zorgplicht willen aanpakken.”
Op welke soorten bedrijven zal deze wetgeving van toepassing zijn?
“Op alle soorten bedrijven. Er wordt een zorgplicht opgelegd aan alle bedrijven, maar de omvang van de verplichting is wel evenredig met de grootte van de onderneming. Dus ook met de middelen waarover ze beschikken. Concreet betekent het dus dat grote ondernemingen en ondernemingen, die actief zijn in risicoregio’s en –sectoren, een zorgplan moeten opmaken. Andere soorten KMO’s moeten hun zorgmaatregelen publiekelijk maken.”
“Bindende regels kunnen leiden tot grote veranderingen”
Is de zorgplichtwetgeving genoeg om problemen bij bedrijven aan te pakken?
“Bindende regels kunnen leiden tot grote veranderingen. 8 jaar na de Rana Plaza-ramp, is er het Bangladesh-akkoord afgesloten waarbij er 1600 kledingfabrieken gecontroleerd zijn op vlak van arbeidsveiligheid. Hoewel 200 bedrijven de regels niet hebben nageleefd en hierdoor werden uitgesloten, hebben de overige bedrijven wél maatregelen genomen om de veiligheid van de arbeiders te garanderen. Stel nu dat er een akkoord zou zijn op wereldwijd vlak, dan zou de impact groter zijn. Er is echter momenteel geen Europese of mondiale wetgeving hierover, waardoor het wel belangrijk is dat er een signaal komt op tenminste het nationaal niveau.”
- Hoe heb je FOS leren kennen? Ervaring met FOS?
“Ik heb het via Schone Klerencampagne leren kennen. Het is een van de campagnes die mij bijgebleven is, voordat ik kamerlid was. Ik vind het een erg belangrijk onderwerp. Ik bewonder ook de bewustwording die in gang werd gezet door verschillende ngo’s, waaronder FOS.”
- Wat vind je van de werking van FOS?
“Ik vind de focus op sociale bescherming en waardig werk op wereldwijd vlak belangrijk. Dankzij de sociale bescherming en waardig werk, hebben we een sociale vooruitgang gekend in West-Europa. Deze sociale vooruitgang kan ook voortgezet worden in andere werelddelen. Maar om duidelijk te zijn, sociaal beleid is geen liefdadigheid. De overheid moet hier een sterke rol spelen om duidelijke regels uit te stippelen voor het beschermen van de kwetsbaarste groepen binnen onze samenleving. Ik vind het daarom heel belangrijk dat FOS deze rol opneemt in andere landen.”

Due diligence: no time to waste
Op vrijdag 22 april 2022 belichten Vooruit en PS de zorgplicht tijdens een colloquium in de Kamer. Diverse sprekers delen er hun ervaringen met mensenrechten en bedrijven.
Schrijf je in voor het colloquium, en stuur een e-mail naar [email protected] met de vermelding “due diligence colloquium’.