Recht op proper water
El Salvador voelt de effecten van de klimaatverandering al sterk. Hevige stortregens, tropische stormen en overstromingen volgen elkaar steeds meer op, met veel verwoesting en soms zelfs doden tot gevolg. Het land kent bovendien veel armoede en de sociale zekerheid en gezondheidszorg blijven zorgwekkend.
Die toenemende stormen en overstromingen zouden doen denken dat er een overvloed aan water is, maar drinkbaar water is er schaars. Veel mensen hebben er geen toegang tot leidingwater en halen water uit de rivieren om te koken, te drinken en te wassen. Niet alleen zichzelf, maar ook kledij en de vaat maken ze dus schoon met rivierwater. Wanneer dit rivierwater dan ook nog eens vervuild of leeggepompt wordt, schaadt dit de lokale bevolking enorm.
Dat is ook wat er de laatste tijd helaas gebeurde in San Luis Talpa in La Paz. Enerzijds werd er voor de suikkerrietteelt meer en meer water weggepompt uit de waterputten die de gemeenschappen moesten voorzien van water. De overmatige irrigatie van de suikerrietvelden putte verschillende waterputten uit en legde ze volledig droog.
Anderzijds loosden de suikerrietproducenten ook hun afval in het water, waardoor het niet meer kon stromen zoals normaal en de verstopte oevers overstroomden. Erger nog: het vervuilde water maakte verschillende vrouwen en kinderen die zich erin wasten of ervan dronken ziek. Ze gingen braken en kregen diarree en huiduitslag.
Maar het water is niet het enige waarlangs ziektes verspreid worden. Bij de productie van suikerriet worden suikerrietvelden regelmatig verbrand. Die verbranding vervuilt de lucht en tast de gezondheid van de bevolking rond de velden aan, met luchtwegaandoeningen, soms zelfs met dodelijke gevolgen.
Hernieuwd zelfbewustzijn
De gemeenschap van San Marcos Jiboa, in San Luis Talpa, heeft aan de alarmbel getrokken en stapte naar de milieurechtbank. Samen met AMSATI, een coöperatieve landbouworganisatie van en voor vrouwen waarmee FOS samenwerkt in deze regio, bewezen ze aan de rechtbank dat hun water weggepompt en vervuild werd. Door foto’s en video’s te maken en als bewijsstukken voor te leggen, won deze gemeenschap de rechtszaak en daarmee ook hun recht op water terug. Vandaag is het waterpeil gelukkig opnieuw gestegen, maar het allergrootste succes voor deze gemeenschap, is dat er eindelijk geluisterd werd naar haar noden. Deze overwinning betekent voor deze mensen niet alleen dat hun waterput weer voldoende gevuld is, maar ook een hernieuwd zelfbewustzijn: van hun rechten, hun positie en hun kracht als gemeenschap. “Onze kracht zit in onze eenheid,” klinkt het. Samen blijven ze vechten voor hun gezondheid en hun recht op water, en pleiten ze voor de bescherming van het klimaat.
Samenwerking en verantwoordelijkheid opnemen is hierbij cruciaal. De lokale besturen, maar ook de machthebbers op nationaal en internationaal niveau, hebben een verantwoordelijkheid naar de burgers toe. Ze moeten naar hen luisteren en vooral ook rekening houden met de stem van de minderheden, die het hardst getroffen worden door de klimaatverandering: vrouwen en meisjes op het platteland. Als er op alle niveaus in dialoog wordt gegaan en eerlijke, menselijke beslissingen gemaakt worden, slechts dan kan er sprake zijn van een rechtvaardige transitie.
Meer weten over hoe onze partners bouwen aan een sociaal rechtvaardige klimaattransitie? Surf naar ons digitale just transition-platform!
