Er wordt weinig over partnergeweld gepraat, maar het is een van de meest voorkomende vormen van geweld. Het komt overal ter wereld voor en iedereen kan het meemaken ongeacht cultuur, afkomst, geslacht of seksuele voorkeur.
Diverse oorzaken
Toch worden wereldwijd nog steeds vrouwen vaker slachtoffer. Een grootschalig onderzoek van de Wereldgezondheidsorganisatie stelt dat 30% van de vrouwen ooit geweld door een (ex)-partner ervaart. Verschillende complexe en contextgebonden factoren liggen aan de basis van partnergeweld, maar een van de dieperliggende oorzaken is in veel gevallen de grote graad van ongelijkheid tussen mannen en vrouwen. Ongelijke machtsverhoudingen en discriminatie zijn een goede voedingsbodem voor geweld. In patriarchale of seksistische maatschappijen hebben vrouwen zich te schikken naar de wensen van hun man. Doen ze dat niet, dan dreigt er geweld.
- FOS streeft gelijkheid tussen vrouwen en mannen na. Minder ongelijkheid betekent minder discriminatie en minder geweld.
Gevolgen
Partnergeweld heeft een enorme impact op het leven van de slachtoffers. Zij kampen vaker dan anderen met serieuze gezondheidsproblemen, zoals depressie, angststoornissen, fysieke letsels en een hogere hiv-prevalentiegraad.
Maar de gevolgen kunnen ook fataal zijn. In de ergste gevallen leidt het geweld tot de dood van het slachtoffer. Volgens schattingen is bijna de helft van alle vrouwelijke moordslachtoffers vermoord door de partner, bij mannelijke moordslachtoffers gaat het maar om 6%.
- FOS strijdt voor gezondheid voor iedereen. Partnergeweld bedreigt de gezondheid van miljoenen mensen en moet dus met alle mogelijke middelen bestreden worden.
De strijd tegen partnergeweld
FOS werkt daarom in verschillende landen samen met sterke organisaties die partnergeweld aanpakken. In het laatste SDG-rapport (2018) bevestigt UN Women dat de verhoogde aandacht voor geweld op vrouwen, en meer specifiek partnergeweld, in grote mate te danken is aan het doorzettingsvermogen van tal van feministische organisaties, zowel op nationaal als internationaal niveau. Ook FOS gelooft in de kracht van deze organisaties.
Door middel van workshops en vormingen, maken ze vrouwen en mannen bewust van het probleem en bieden ze een veilige plek waar slachtoffers hun verhaal kunnen doen. Daarnaast roepen ze beleidsmakers op om slachtoffers van partnergeweld beter te beschermen, door middel van afdwingbare wetgeving en betere dienstverlening voor slachtoffers (politie, justitie, gezondheidszorg).
Wereldwijd
Dit zijn enkele van de talrijke organisaties waarmee we dagelijks samenwerken in de strijd tegen partnergeweld. Klik hen aan en ontdek hun verhaal.
Women on Farms Project – Zuid-Afrika
Women on Farms Project (WFP) is een feministische organisatie uit Zuid-Afrika, die vrouwen op commerciële wijn- en fruitboerderijen bewust maakt van hun rechten. Via onder andere workshops, praatgroepen en een noodlijn, ondersteunen ze slachtoffers van gendergerelateerd geweld. Daarnaast maken ze vrouwen en jongeren ook bewust van de oorzaken van geweld. Samen gaan ze de straat op om van de overheidsdiensten zoals politie en gerecht betere bescherming te eisen.
Charmaine getuigt: “Soms komt er een moment dat je de nood voelt om te spreken. WFP creëerde die ruimtes. Tijdens de workshops konden we samen wenen, lachen, en onze gevoelens vrijlaten.” (Klik hier en ontdek haar verhaal)
Promsex – Peru
Promsex is een feministische organisatie uit Peru. Ze sensibiliseert het Peruaanse publiek over verschillende thema’s, waaronder (seksueel) geweld en partnergeweld. Ze geven vorming over gelijke rechten, respectvolle relaties en seksuele en reproductieve rechten. Daarnaast zet Promsex sterk in op beleidswerk. Ze pleiten bij de overheid onder mee voor integrale seksuele en relationele vorming op school en wetgeving die slachtoffers van geweld beschermt en daders bestraft.
Susana Chávez, directrice van de organisatie, vertelt: “In onze samenleving zijn vrouwen nog steeds ondergeschikt aan mannen. Dit maatschappelijk idee blijft bestaan, omdat ook de instellingen ervan doordrenkt zijn. Op school bijvoorbeeld, wordt er veel te weinig aandacht besteed aan integrale seksuele en relationele vorming. Promsex zal hiervoor blijven lobbyen. Respect voor elkaar en gelijkheid, ongeacht geslacht of seksuele voorkeur, moeten basiswaarden zijn in het onderwijs.”
SADSAWU – Zuid-Afrika
SADSAWU is in Zuid-Afrika de vakbond voor huishoudwerkers, een van de meest kwetsbare werknemersgroepen. SADSAWU riep een genderforum in het leven. Tijdens workshops leren ze huishoudwerkers – de meerderheid zijn vrouwen – over gendergelijkheid, discriminatie en geweld. Zowel geweld op het werk, als geweld thuis, worden besproken en aangepakt.
Gloria getuigt: “Ik had het geluk dat ik eerdere mishandelingen was gaan aangeven bij de politie, waardoor ze me geloofden. Vele vrouwen die hetzelfde meemaken als ik weten niet dat er een wettelijk beschermingsmechanisme bestaat. Ik weet dat omdat ik actief ben binnen de huishoudwerkersvakbond en vorming kreeg.” (Klik hier en ontdek haar verhaal)
MCN – Nicaragua
Movimiento Comunal Nicaraguense (MCN) is een gemeenschapsnetwerk voor gezondheid in Nicaragua. De gezondheidswerkers zetten zich in voor seksuele en reproductieve rechten en gezondheid. Ze maken vrouwen weerbaarder via workshops waarin ze praten en leren over gendergelijkheid, geweld en seksuele en reproductieve rechten.
Patricia getuigt: “Ik leerde Fatima van MCN kennen op de oudervergaderingen van de school. Ze zag aan mijn lichaamshouding dat ik gebukt ging onder een zware last. Ik bleef steeds ontkennen, uit angst. Tot ik op een bepaald moment in tranen uitbarstte en mijn verhaal deed. Sindsdien neem ik deel aan workshops van MCN over geweld op vrouwen. Zo heb ik mijn waardigheid teruggevonden.” (klik hier en ontdek haar verhaal)
In België
In België voert FOS dit jaar samen met zij-kant en de Beweging tegen geweld Zijn campagne over partnergeweld. Samen vragen we aandacht voor deze wereldwijde problematiek, en helpen we mensen op weg om oplossingen te vinden voor hun eigen angsten binnen hun relatie. Ontdek er alles over op de campagnewebsite horenzienenpraten.be
Onze eisen aan beleidsmakers
Naast het brede publiek wil FOS ook de beleidsmakers wakker schudden. Om partnergeweld écht aan te pakken, moet het beleid in veel landen beter. België, meerbepaald de Belgische Ontwikkelingssamenwerking kan hier aan bijdragen.
1. Pleit voor adequate wetgeving en uitvoering op nationaal niveau
Bij bilaterale contacten met partnerlanden moet België aandringen op de aanmaak en toepassing van wetgeving met betrekking tot gendergerelateerd en partnergeweld.
Deze wetgeving moet begeleid worden door een nationaal actieplan ter bestrijding van partnergeweld en een bijhorend budget voor de implementatie.
2. Bouw kwaliteitsvolle dienstverlening uit – bescherm slachtoffers en vang hen op
Bij bilaterale contacten met partnerlanden moet België aandringen op de uitbouw van aangepaste diensten, waar slachtoffers terecht kunnen. Personeel van politie-, justitie- en + gezondheidsdiensten moet opleiding krijgen over gendergerelateerd en partnergeweld.
3. Zet in op seksuele en relationele vorming op school
Bij bilaterale contacten met partnerlanden moet België aandringen op de integratie van seksuele en relationele vorming in de nationale schoolcurricula. Het is belangrijk om reeds op school in te zetten op respectvolle relaties, ter preventie van partnergeweld op latere leeftijd.
4. Steun internationale conventies en verdragen tegen geweld
In internationale fora, zoals op de Commission on the Status of Women, stevige standpunten tegen geweld innemen en de naleving en uitvoering van eerder aangegane engagementen (zoals algemene aanbeveling nr 35 van het CEDAW-comité 2017) nauw opvolgen.
Op de International Labour Conference, pleiten voor een brede reikwijdte van een nieuwe Conventie en Aanbeveling met betrekking tot Geweld op het Werk. Dit instrument moet specifieke aandacht hebben voor gendergerelateerd geweld, met inbegrip van huiselijk geweld. Ook al valt huiselijk geweld in strikte vorm niet onder werksfeer, het kan een grote impact hebben op het werk. Bovendien kan het werk een belangrijke rol spelen in de strijd tegen huiselijk geweld.
5. Ondersteun de civiele maatschappij
De Belgische ontwikkelingssamenwerking moet voldoende steun blijven geven aan de civiele maatschappij, meerbepaald aan (feministische) organisaties die van gendergelijkheid en het bestrijden van partnergeweld een prioriteit maken.