Zuid-Afrikaanse landarbeiders laten van zich horen

zuid-afrika-farmworkers-vrouwen-meeting-2

Op zaterdag 14 mei kwamen ongeveer 400 Zuid-Afrikaanse landarbeiders en hun familieleden samen in het gemeenschapshuis van een informele sloppenwijk naast Robertson, een befaamde wijnstreek in Zuid-Afrika. Ze deelden hun ervaringen en problemen over hun werk- en leefomstandigheden met elkaar. Landarbeidersvakbond CSAAWU, organisator van het evenement, wilde een gevoel van solidariteit creëren en het belang van de vakbond duiden. Broodnodig bij de verwaarloosde en uitgebuite arbeiders.

CategorieNieuws

Meer specifiek ging deze ‘Speak Out’ over de illegale uithuiszettingen die vele landarbeiders dwingen te verhuizen van huisjes op de wijngaarden naar sloppenwijken verderaf. Vroeger woonden landarbeiders standaard in kleine huisjes dichtbij de wijngaarden die de boer voor hen voorzag. Hun lage loon werd zo “gecompenseerd”. Maar de landbouwsector is aan het veranderen. Boeren verkiezen seizoensarbeid, stukwerk en andere vormen van flexibele arbeid, veelal uitgevoerd door migranten en vrouwen. Ze willen af van hun voltijdse permanente arbeiders en deinzen er niet voor terug arbeiders die ze al decennia lang in dienst hebben te ontslaan en uit hun huisjes te zetten, zonder geldige reden of compensatie.

Almachtige wijnboeren

Dit gaat in tegen de Zuid-Afrikaanse wet: de boer moet een geldig uitzettingsbevel hebben en er moet een waardig woonalternatief zijn voor de arbeider en zijn of haar gezin. De wijnboeren zijn echter almachtig in Zuid-Afrika en lappen de regels aan hun dure laarzen. Zelden worden ze teruggefloten. “We zijn niet allemaal gelijk voor de wet in Zuid-Afrika”, vertelt Denico, een militant van CSAAWU. “Als een landarbeider een boer slaat, is de politie onmiddellijk ter plaatse en zullen ze de arbeider arresteren. Wanneer een boer een landarbeider slaat, mag je van een geluk spreken als de politie ooit komt.”

Die dubbele standaarden maken het moeilijk voor mensen om hun problemen aan te kaarten. Een cultuur van zwijgen en aanvaarden werd eigen aan landarbeiders. Maar daar wil CSAAWU verandering in brengen, onder andere door landarbeiders luid en duidelijk hun problemen te laten formuleren op bijvoorbeeld ‘Speak Out’ evenementen en hun zaken bij de juiste overheidsinstanties aan te kaarten.

Strijdvaardigheid

De ‘Speak Out’ op 14 mei ging niet alleen over de illegale uithuiszettingen. Mannen en vrouwen vertelden over openlijk racisme, seksuele intimidatie door de boeren, ontslag zonder reden of vergoeding, ongezonde en onveilige werkomstandigheden, lage lonen, geen wettige arbeidscontracten,… De pijn van de sprekers was voelbaar en het verdriet was groot. Maar tegelijk was er ook samenhorigheid en strijdvaardigheid te merken in de zaal, mede dankzij de opzwepende woorden van de CSAAWU militanten.

CSAAWU is voor velen het eerste sprankeltje hoop in lange tijd. Lid worden van de vakbond is niet zonder risico. De eigenaars van boerderijen ontslaan werknemers die zich aansloten bij CSAAWU, weigeren mensen van CSAAWU toe te laten op de boerderij en bedreigen hen fysiek… Het recht op vereniging/associatie wordt dagelijks geschonden en lijkt eerder een privilege dan een recht te zijn. CSAAWU blijft echter doorduwen en laat zich niet afschrikken. Momenteel is nog niet eens 5 procent van de landarbeiders aangesloten bij een vakbond, maar CSAAWU is vastbesloten om daar verandering in te brengen. Alleen zo kunnen ze eindelijk een tegenwicht bieden tegen de wijnboeren en verandering brengen in de boerderijen, waar de misbruiken en uitbuiting dagelijkse realiteit zijn.