Hoe kan je op lange termijn het verschil maken? Hoe kan je voor sociale, economische of politieke verandering zorgen die duurzaam is en veel mensen ten goede komt? Het antwoord is structurele ontwikkelingssamenwerking.
Door langdurige samenwerkingsverbanden aan te gaan met lokale organisaties die erg dicht bij de bevolking staan kom je al een hele stap verder. Door hen te versterken waar zij dat nodig vinden, kunnen ze op lange termijn het verschil maken. Ook wanneer we onze samenwerking in de toekomst stop zouden zetten.
Noodhulp
Noodhulp is een voorbeeld van samenwerking die niet structureel is. Daarbij proberen organisaties op korte termijn, zo veel mogelijk mensen tijdelijk uit de nood te helpen die getroffen zijn door een crisissituatie. Denk maar aan natuurrampen, conflicten, voedseltekorten en steun aan vluchtelingen. Ook FOS geeft soms noodhulp, bijvoorbeeld wanneer er een acute noodsituatie is in een van de landen waar we actief zijn.
Onder druk
Structurele ontwikkelingssamenwerking is dus een werk van lange adem. Misschien is dat de reden waarom het de laatste jaren aan populariteit inboet. Zowel overheden als geëngageerde burgers zien graag onmiddellijk resultaat, maar dat is niet altijd even vanzelfsprekend bij structurele ontwikkelingssamenwerking. Zoals onze collega David aantoonde in dit artikel.
We zien dan ook steeds meer gehypete acties die erg sterk in elkaar zitten en mensen snel het gevoel geven dat ze een verschil hebben gemaakt. Vaak is dat ook zo, maar soms ontbreekt de duurzaamheid. Het is zoals het geven van een aalmoes: het kan tijdelijk helpen, maar wanneer een structurele aanpak uitblijft, zal het geen duurzame verandering opleveren.
Ook politici laten zich soms vangen. Ze ondersteunen graag acties waarmee ze zichzelf op de borst kunnen kloppen, maar keuren intussen besparingen goed of breken beloftes (zie hieronder). Er zijn ook bedrijven die graag uitpakken met acties die de aandacht trekken en positief zijn voor hun imago, maar weinig opvolging krijgen. Het zijn allemaal factoren die structurele ontwikkelingssamenwerking onder druk zetten.
Besparingen en gebroken beloftes
Een bijkomend probleem is dat organisaties die aan structurele ontwikkelingssamenwerking doen de laatste jaren geconfronteerd worden met besparingen en overheden die engagementen niet nakomen. Zo beloofden landen van de Europese Unie, in het kader van de millenniumdoelstellingen, 0.7% van hun bruto nationaal product te besteden aan ontwikkelingssamenwerking. Deze belofte werd zelfs opgenomen in de Wet Belgische Ontwikkelingssamenwerking maar België slaagde er tot nu toe nog nooit in om het cijfer te behalen. Heel wat organisaties die structurele verandering voor ogen hebben, moeten daarom op andere manieren aan fondsen geraken. Die fondsenwerving is vaak minder structureel en meer onzeker dan overheidssteun.