‘Flexibiliteit’ en ‘concurrentiekracht’, de voorstanders van minder strikte regels voor arbeid nemen die woorden maar al te graag in de mond. Bedrijven zouden sneller mensen in dienst nemen – en dus banen creëren – als ze minder gebonden zijn door contracten. Bovendien zou de moderne werknemer baat hebben bij meer flexibiliteit: laat het niet toe om werk en privé beter te combineren?
Lonen omlaag, winsten omhoog
De praktijk leert ons iets anders. De toegenomen flexibiliteit op de arbeidsmarkt leidt tot lagere lonen en hogere winsten. Werknemers kampen vaker met gezondheidsproblemen en stress door de hoge werkdruk en onzekerheid. En hoe vrij ben je in je keuze als werkgevers alleen tijdelijke of deeltijdse contracten aanbieden?
Onderaanneming
De nulurencontracten, de platformeconomie, allerlei vormen van schijnzelfstandigheid en sociale dumping leggen de problemen van flexibele arbeid pijnlijk bloot. Een van de belangrijkste drijfveren voor de niet-naleving van arbeidsrechten is het systeem van onderaanneming in waardeketens, waarbij grote bedrijven ‘loonkosten’ uitbesteden en opdrachtnemers tegen elkaar uitspelen. Digitale platformen, zoals Uber en Amazon, werken die flexibilisering en schijnzelfstandigheid nog meer in de hand.
Race-to-the-bottom
Uiteindelijk ontstaat een race-to-the-bottom, met meer onzekere statuten met een onzekere beloning en onzekere arbeidsuren. Veel arbeiders zitten trouwens al aan de grond. Zo’n 40% van de wereldbevolking heeft namelijk geen volwaardig contract, en bijgevolg amper toegang tot sociale bescherming. De overige 60% staat onder druk om de eigen verworvenheden prijs te geven.
Vechten voor werkzekerheid
Nochtans heeft iedereen recht op werkzekerheid en sociale bescherming. Een contract, een deftig loon en werkbare uren zijn daarbij cruciaal. Flexibiliteit is alleen oké als ze in overleg met de werknemers tot stand komt, en dus echt in hun voordeel is. We werken daarom samen met organisaties die het opnemen voor arbeiders in onzekere en informele werksituaties. Denk bijvoorbeeld aan huishoudwerkers, landarbeiders, textielarbeiders, vrouwen, LGBTI+ personen, jongeren en migranten. Je leest hun verhalen in de updates hieronder.
